Bloki z wielkiej płyty: Jak długo jeszcze wytrzymają? Mija 65 lat od pierwszej budowy

„To była rewolucja w polskim budownictwie. Bloki z wielkiej płyty były tanie, szybkie do zbudowania i pozwalały rozwiązać problem mieszkaniowy po wojnie. Dziś wiele z nich stanowi część krajobrazu miast, a ich historia jest nierozerwalnie związana z historią Polski w PRL-u” – mówi Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl. Bloki z wielkiej płyty miały być remedium na powojenny brak mieszkań. Dzięki technologii prefabrykacji ich budowa była szybka, a koszty niższe w porównaniu do innych metod. W efekcie w latach 70. i 80. XX wieku aż 74% wszystkich nowych bloków budowanych w Polsce powstawało w tej technologii.

Dziś te budynki, które na stałe zdominowały krajobraz Warszawy, w tym dzielnic takich jak Ursynów, Bemowo, Targówek czy Bielany, zaczynają budzić wątpliwości. „Czas leci, a te budynki mają już kilkadziesiąt lat. Jak długo będą jeszcze w stanie zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom?” – pytają eksperci i mieszkańcy. Choć pierwsze bloki z wielkiej płyty powstawały w Polsce w latach 50., to za prawdziwy początek masowej budowy tych budynków uważa się datę 28 lutego 1960 roku, kiedy to przy ul. Wolskiej 115A w Warszawie wprowadzili się pierwsi lokatorzy. Wspomnienia jednego z nich, Krystyny Boguckiej, która pamięta swoją radość z pierwszego mieszkania, doskonale oddają przełomowy moment dla ówczesnej Polski: „Pamiętam, jak usiadłam na podłodze i zapłakałam. To było szczęście” – wspominała po latach.

Mimo że bloki z wielkiej płyty stały się częścią nie tylko polskich miast, ale również kultury (stały się symbolem epoki, pojawiły się w filmach i piosenkach, takich jak „W domach z betonu nie ma wolnej miłości” Martyny Jakubowicz), ich żywotność nie jest bez wątpliwości. „Wielka płyta ma swoje ograniczenia. Choć są to solidne konstrukcje, po kilkudziesięciu latach użytkowania mogą wymagać wzmocnienia” – mówi Prajsnar, zaznaczając, że problem z takimi budynkami może pojawić się w przyszłości. Warto dodać, że w 2018 roku Instytut Techniki Budowlanej opublikował raport, który zalecał regularne kontrole i wzmocnienia budynków w tej technologii. W 2020 roku wprowadzono dodatkowe wsparcie dla wspólnot mieszkaniowych na wzmocnienie konstrukcji bloków z wielkiej płyty.

Pomimo upływu lat, bloki z wielkiej płyty wciąż pozostają w dobrym stanie technicznym, a ich mieszkańcy wciąż korzystają z zalet tych budynków. Co więcej, w wielu przypadkach to właśnie one zapewniają podstawowy dach nad głową dla milionów Polaków. Warto jednak pamiętać, że w przyszłości, szczególnie za kilkadziesiąt lat, problem z ich wytrzymałością może stać się bardziej aktualny. Jak zauważa Prajsnar, „w Polsce mamy wiele starszych budynków, które są w gorszym stanie niż bloki z wielkiej płyty, dlatego na razie nie ma powodów do paniki”.

Tak więc mimo że niektóre osoby nadal nie mogą zaakceptować estetyki bloków z wielkiej płyty, ich obecność w polskim krajobrazie jest niezaprzeczalna. Pytanie, jak długo jeszcze będą one dominować w przestrzeni naszych miast, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jakkolwiek patrzeć, epoka wielkiej płyty ma się dobrze i wciąż tworzy część naszej codzienności, co jest niewątpliwie świadectwem nie tylko ówczesnej epoki, ale także jej odzwierciedleniem w naszej historii. Czas pokaże, jak długo będziemy mogli wciąż na nie patrzeć z sentymentem, ale i z pewną troską o ich przyszłość.

wawa.info