To tutaj powstanie pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa. Poznaliśmy dokładną lokalizację

Decyzja, o której wydaniu poinformował w czwartek 26 października wojewoda pomorski Dariusz Drelich, dotyczy — jak wyjaśniają Polskie Elektrownie Jądrowe — przedsięwzięcia polegającego na budowie i eksploatacji pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej, posiadającej 3 reaktory AP1000 Westinghouse o łącznej mocy 3750 MWe.

Pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa ma powstać na Pomorzu, w gminie Choczewo, w lokalizacji „Lubiatowo-Kopalino”.

W tym roku — przypomnijmy — spółka PEJ uzyskała dla opisywanej inwestycji decyzję zasadniczą oraz decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, spółka podpisała również umowę na projektowanie elektrowni z konsorcjum amerykańskich firm Westinghouse-Bechtel.

— Uzyskana przez Polskie Elektrownie Jądrowe decyzja o ustaleniu lokalizacji umożliwia spółce realizację działań przygotowawczych w lokalizacji „Lubiatowo-Kopalino” w terenie wskazując między innymi konkretne działki pod realizację inwestycji. To kolejna kluczowa decyzja w procesie inwestycyjnym elektrowni. Wydana decyzja w połączeniu z podpisaną niedawno umową na projektowanie elektrowni z naszymi amerykańskimi partnerami udowadnia, że konsekwentnie osiągamy kolejne kamienie milowe, a elektrownia jądrowa na Pomorzu jest najbardziej zaawansowaną inwestycją jądrową w kraju. Nie zwalniamy tempa i kontynuujemy pracę, tak by energia z pierwszej polskiej elektrowni jądrowej popłynęła w zakładanych harmonogramach — podkreśla Anna Łukaszewska-Trzeciakowska, Pełnomocnik Rządu do Spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.

A Mateusz Berger, Prezes Zarządu spółki Polskie Elektrownie Jądrowe, dodaje: — Realizacja naszej inwestycji wiąże się z szeregiem korzyści społeczno-gospodarczych dla całego regionu Pomorza. Lokalizacja „Lubiatowo-Kopalino” została wskazana jako preferowana przez spółkę już w 2021 roku z uwagi na równowagę pomiędzy aspektami środowiskowymi, a czynnikami społeczno-gospodarczymi oraz bezpieczeństwa jądrowego. Uzyskanie decyzji o ustaleniu lokalizacji dla pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej to kolejny zrealizowany w tym roku przez spółkę krok milowy, który przybliża nas jako inwestora do momentu rozpoczęcia budowy obiektu.

Decyzja o ustaleniu lokalizacji oznacza, że spółka PEJ otrzymała prawo do dysponowania wskazanym terenem na potrzeby prac przygotowawczych oraz budowy obiektu, a także późniejszej eksploatacji elektrowni jądrowej.
Decyzja określa m.in. zakres terytorialny inwestycji na lądzie i na morzu oraz precyzuje warunki realizacji inwestycji, w tym techniczne, środowiskowo-konserwatorskie czy przeciwpożarowe.

— Decyzja o ustaleniu lokalizacji nie jest równoznaczna z pozwoleniem na budowę. Po uzyskaniu decyzji lokalizacyjnej inwestor jest zobowiązany do pozyskania pozwolenia na wykonanie prac przygotowawczych, wydawanego również przez wojewodę. Następnie zezwolenie na budowę elektrowni musi wydać Prezes Państwowej Agencji Atomistyki, a w kolejnym etapie wojewoda pomorski podejmuje decyzję o przyznaniu pozwolenia na budowę, co pozwoli na rozpoczęcie prac budowlanych — wyjaśnia spółka PEJ.

Elektrownia Jądrowa Żarnowiec

Już w 1956 roku w Polsce utworzono urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Wykorzystywania Energii Jądrowej, zastąpiony w 1973 roku Urzędem Energii Atomowej, który działał do roku 1980.

W 1971 roku ówczesny rząd podjął decyzję o budowie elektrowni jądrowej nad Jeziorem Żarnowieckim (dzisiejsze województwo pomorskie). Miała ona stanowić pierwszy etap polskiego programu energetyki jądrowej, który obejmował również budowę Elektrowni Jądrowej „Warta” w miejscowości Klempicz w (dzisiejsze województwo wielkopolskie).

Elektrownia w Żarnowcu miała się składać z czterech bloków energetycznych napędzanych radzieckimi reaktorami WWER-440 o łącznej mocy ok. 1600 MW i wyposażone w turbozespoły typu 4K–465 produkcji zakładów Zamech w Elblągu i generatory GTHW–600 produkowane przez Dolmel z Wrocławia.

W 1982 roku plac budowy przekazano wykonawcy, a wkrótce rozpoczęły się prace, które wymagały przesiedlenia mieszkańców wsi Kartoszyno, w której to zaplanowano budowę elektrowni. Według planów dwa bloki miały zostać oddane do eksploatacji kolejno w grudniu 1990 i w grudniu 1991 roku.

Budowy nie zatrzymała nawet katastrofa w Czarnobylu, do której doszło w kwietniu 1986 roku, ale trzy lata później, w 1989 roku, wstrzymano budowę na rok „w celu zebrania danych i opinii koniecznych do podjęcia decyzji o dalszych losach budowy”.

W referendum, które odbyło się 27 maja 1990 roku w ówczesnym województwie gdańskim, udział wzięło 44,3 proc. uprawnionych, przeciwko budowie opowiedziało się aż 86,1 proc. głosujących.

17 grudnia 1990 roku podjęto uchwałę w sprawie postawienia „Elektrowni Jądrowej Żarnowiec w Budowie” w stan likwidacji, a jej termin wyznaczono na 31 grudnia 1992.

Pomysł stworzenia w Polsce elektrowni atomowej po latach powrócił, a w 2009 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu prac nad nowym Programem Polskiej Energetyki Jądrowej, czyli dokumentem, który określa podstawowe zadania, które musi zrealizować krajowa administracja, inwestor, dozór jądrowy oraz inne podmioty biorące udział w inwestycji. Dokument został przyjęty przez Radę Ministrów 28 stycznia 2014 roku, a jego zaktualizowana wersja 2 października 2020 roku.

W 2015 po raz kolejny zbadano nastawienie mieszkańców Pomorza do planowanej inwestycji, w głosowaniu wzięli udział mieszkańcy gmin Choczewo, Gniewino i Krokowa — budowę elektrowni w ich sąsiedztwie w badaniu poparło 71 proc. mieszkańców gminy Choczewo, 72 proc. mieszkańców gminy Gniewino i 66 proc. mieszkańców gminy Krokowa.

— Poparcie mieszkańców Trójmiasta dla inwestycji utrzymuje się na względnie stałym poziomie bliskim 50 proc. W tej edycji badania 48 proc. trójmiejskich respondentów deklaruje poparcie dla planów realizacji takiej inwestycji w sąsiedztwie — przekazywała w roku 2015 spółka PEJ.

Badanie opinii z roku 2018 wskazywało, że poparcie dla budowy elektrowni jądrowej w sąsiedztwie wśród mieszkańców gmin lokalizacyjnych wynosi 66 proc.

— Poparcie mieszkańców gmin lokalizacyjnych dla budowy elektrowni jądrowej w ich bezpośrednim sąsiedztwie utrzymuje się na wysokim poziomie 67 proc. — wskazywała w roku 2020 spółka Polskie Elektrownie Jądrowe.

A w 2021 informowała: — Nadmorska gmina Choczewo została wybrana jako preferowane miejsce, w którym powstanie pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa. Lokalizację nazwaną „Lubiatowo-Kopalino” wskazano na podstawie prowadzonych od 2017 roku bezprecedensowych w skali Polski bardzo szczegółowych badań środowiskowych i lokalizacyjnych, które wykazały, że spełnia ona wszystkie wymagania środowiskowe stawiane tego typu obiektom i jest bezpieczna dla mieszkańców. Polskie Elektrownie Jądrowe będą się teraz ubiegać o uzyskanie niezbędnych decyzji administracyjnych.

We wrześniu 2023 Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla pierwszej elektrowni jądrowej, która miałaby powstać w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na obszarze gminy Choczewo.

W październiku tego roku spółka Polskie Elektrownie Jądrowe i konsorcjum Westinghouse – Bechtel podpisały umowę na zaprojektowanie pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce.