Warszawa pożegna się z Węglem

Zgodnie z nowelizacją uchwały antysmogowej od 1 października 2023 r. w Warszawie będzie obowiązywać zakaz spalania węgla i paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem węgla. Takie regulacje od 1 stycznia 2028 r. obejmą też powiaty podwarszawskie. Co ważne, wszystkie nowe kotły na paliwa stałe instalowane po 11 listopada 2017 r. muszą spełniać wymagania tzw. ekoprojektu.

— Naszym obowiązkiem, jako władz samorządowych, jest prowadzenie działań, które ograniczą poziom zanieczyszczenia powietrza oraz ich negatywny wpływ na zdrowie ludzi i na środowisko. Dlatego w dialogu z mieszkańcami Mazowsza już od 2017 roku konsekwentnie, w sposób zaplanowany i odpowiedzialny zmierzamy do skutecznego ograniczenia niskiej emisji na terenie województwa mazowieckiego. Kamieniem milowym na drodze walki ze smogiem jest najbliższa niedziela 1 października, kiedy to w całej Warszawie obowiązywać zacznie zakaz palenia węglem w piecach i kominkach. Wszystko, co robimy wraz z samorządem Miasta Stołecznego Warszawy i samorządami lokalnymi, służy ochronie zdrowia i poprawie jakości życia mieszkańców — zaznacza przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Ludwik Rakowski.

— Węgiel to tak naprawdę kopciuchy, z którymi w Warszawie walczymy od lat. Od 2018 r. na terenie miasta udało się zlikwidować 70 proc. tych szkodliwych źródeł ogrzewania. Ale nie ustajemy w naszych działaniach. Mamy ekodoradców, którzy odwiedzili już każdy dom, w którym może znajdować się kopciuch. Mamy kontrole Straży Miejskiej i mamy też cały system dotacji. To zarówno miejskie dotacje na wymianę źródeł ogrzewania, jak i dofinansowanie w ramach programów „Czyste powietrze” i „Stop Smog”, w których jesteśmy partnerem — mówi Magdalena Młochowska, dyrektor koordynator ds. zielonej Warszawy i przypomina, że korzystając jednocześnie z miejskiego wsparcia i dofinansowania w ramach programu „Czyste powietrze” mieszkańcy mogą uzyskać nawet 100 proc. dotacji. — Pomożemy każdemu, kto jest zainteresowany wymianą źródła ciepła — dodaje dyrektor Młochowska.

— W ostatnich latach obserwujemy poprawę jakości powietrza na Mazowszu i w Warszawie. W 2022 r. w żadnej strefie nie został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM2,5. To skutek wielu działań, w tym również wynikających z przyjętych przez sejmik przepisów. Warto zwrócić uwagę, że zakaz palenia węglem nie tylko przyczynia się do poprawy jakości powietrza poprzez zmniejszenie stężeń pyłów zawieszonych i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. To także ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Szacuję, że rocznie może to być mniej nawet o 49 tys. ton CO2 emitowanego bezpośrednio ze spalania węgla w domowych kotłach — podkreśla dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych w UMWM w Warszawie Marcin Podgórski.

Spada liczba kopciuchów
Przeprowadzone w gminach inwentaryzacje wskazały, że na całym Mazowszu musi zostać wymienionych ponad 600 tys. urządzeń grzewczych: kotłów, kominków, pieców kaflowych itp. W latach 2021–2022 na terenie województwa wymieniono ponad 47 tys. kotłów. Jednak by do 2026 r. osiągnąć cel trwałej poprawy jakości powietrza na Mazowszu, powinno się wymieniać około 83 tys. kotłów rocznie.

W Warszawie do wymiany pozostało jeszcze 4,2 tys. kopciuchów – w zdecydowanej większości prywatnych. Mieszkańcy wciąż mogą się ubiegać o miejskie dofinansowanie na likwidację starego pieca. Do tej pory dzięki finansowemu wsparciu stolicy udało się zmniejszyć liczbę prywatnych kopciuchów o ponad 3,8 tys. sztuk. Jednocześnie w ostatnich latach zlikwidowano też 1,7 tys. przestarzałych pieców w zasobie komunalnym.

Po co te zmiany?
Jakość powietrza ma ogromny wpływ na życie i zdrowie mieszkańców. Co piąty zgon na świecie następuje w wyniku zanieczyszczenia powietrza. Tylko na Mazowszu co roku z tego powodu umiera od 4 do 6 tys. osób. Miesięczne koszty związane z leczeniem chorób spowodowanych zanieczyszczeniami powietrza oraz nieobecnością w pracy wynoszą natomiast aż 800 zł na każdego mieszkańca województwa.

Roczne oceny jakości powietrza wskazują, że na Mazowszu występują przekroczenia norm dla pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 i benzo(a)pirenu, a na terenie Warszawy – również NO2. Dane pokazują też, że za 98 proc. emisji B(a)P w województwie odpowiada ogrzewanie gospodarstw domowych. Dlatego tak ważne jest ograniczanie szkodliwych źródeł ciepła i zastępowanie ich bardziej ekologicznymi – na co zwraca uwagę m.in. uchwała antysmogowa.

O wprowadzenie uchwały na Mazowszu zabiegali sami mieszkańcy – apel w tej sprawie podpisało ponad 13 tys. osób. Dokument został przyjęty przez Sejmik Województwa Mazowieckiego w 2017 r., a następnie znowelizowany w 2022 r. Uchwała antysmogowa ma zapobiegać negatywnemu oddziaływaniu urządzeń grzewczych na zdrowie i środowisko. Dlatego zakazuje spalania najgorszych paliw: mułów, flotokoncentratów, węgla brunatnego, sypkiego węgla kamiennego i mokrej biomasy, a jednocześnie nakazuje wymianę tzw. kopciuchów. Zakaz ich używania obowiązuje od 1 stycznia br.