Wiatr słoneczny może być napędzany przez małe dżety

Wiatr słoneczny, czyli uciekające ze słońca cząstki plazmy, wypełnia cały Układ Słoneczny. Na ziemi możemy dostrzec jego działanie w postaci zorzy. Choć jest to jeden z najważniejszych elementów oddziaływania Słońca, naukowcy nie do końca rozumieją jego źródło.

Sonda ESA/NASA Solar Orbiter, dzięki unikalnemu instrumentowi pokładowemu Extreme Ultraviolet Imager (EUI), dostarczyła właśnie danych, które mogą przybliżyć naukowców do uzyskania odpowiedzi na pytanie o naturę tego zjawiska.

Jak podaje ESA, obrazy bieguna południowego Słońca ukazały słabo dostrzegalne, żyjące przez krótki czas, małe strumienie plazmy (https://dlmultimedia.esa.int/download/public/videos/2023/08/007/2308_007_AR_EN.mp4).

"Mogliśmy dostrzec te niewielkie dżety tylko dzięki bezprecedensowo wysokiej rozdzielczości obrazów dostarczanych prze EUI" – mówi Lakshmi Pradeep Chitta, współautor odkrycia.

Specjaliści od dawna wiedzieli, że znaczna część wiatru słonecznego powstaje dzięki tzw. koronalnym dziurom – rejonom, w których pole magnetyczne Słońca nie powraca do gwiazdy, tylko rozciąga się daleko do Układu Słonecznego. Plazma może podróżować wzdłuż linii tego pola, jednak nie było wiadomo, jak startuje. Zakładano, że ze względu na wysoką temperaturę korony, część plazmy naturalnie będzie z niej samodzielnie uciekała.

Nowe obserwacje dżetów poddają jednak tę teorię w wątpliwość. "Okazuje się, że przepływ plazmy nie jest jednorodny. Powszechność dżetów sugeruje, że wiatr słoneczny emitowany w koronalnych dziurach może powstawać w przerywanych wyrzutach" – wyjaśnia Andrei Zhukov, jeden z naukowców.

Energia unoszona przez pojedynczy dżet jest znikoma – informują badacze. Strumienie występują jednak w ogromnych ilościach.

Naukowcy spodziewają się uzyskać dokładniejsze dane w późniejszym czasie. Teraz bowiem sonda krąży blisko równika Słońca. Jednak w czasie rozwoju misji, za kilka lat, ma zbliżyć się właśnie do bieguna. W tym samym czasie Słońce ma wejść w fazę aktywności ułatwiającą obserwacje dżetów.

Odkrycie ma znaczenie nie tylko dla Układu Słonecznego – eksperci z programu Solar Orbiter sądzą, że podobne procesy zachodzą także w innych gwiazdach.

PAP