Resort sprawiedliwości chce zwiększyć ochronę franczyzobiorców

Chodzi o projekt noweli Kodeksu cywilnego oraz Prawa własności przemysłowej, który opublikowano na stronach Rządowego Centrum Legislacji (RCL).

Jak wskazano w Ocenie Skutków Regulacji (OSR), projekt określa zasady prowadzenia działalności w ramach umowy franczyzy, co wywrze wpływ na franczyzodawców i franczyzobiorców. Nowe przepisy mają - jak podkreślono - zwiększyć ochronę franczyzobiorców poprzez obowiązek przedstawienia im dokumentu informacyjnego, ułatwienie rozwiązania umowy i wprowadzenie możliwości żądania zmniejszenia wynagrodzenia franczyzodawcy.

Projekt określa też zasady zmiany i rozwiązania umowy franczyzy. Nakłada również na franczyzobiorców obowiązek zachowania w tajemnicy poufnych technik prowadzenia działalności gospodarczej i zakaz konkurencji przez okres nie dłuższy niż rok od dnia rozwiązania umowy franczyzy i zakaz przenoszenia praw na inną osobę. Przepisy projektowanej ustawy nie będą stosowane do umów zawartych przed wejściem jej w życie.

Projekt przewiduje ponadto obowiązek przedstawienia przez franczyzodawcę nowych dokumentów w postaci dokumentu informacyjnego i wzorca umowy. Dokument informacyjny będzie przedstawiany przed podpisaniem umowy franczyzy, a także przed każdą zmianą umowy i ma zawierać podstawowe informacje o oferowanym systemie franczyzowym.

Informacje mają obejmować m.in. tożsamość franczyzodawcy, informacje o skali jego działalności, opis działalności oferowanej do prowadzenia przez franczyzobiorcę, szacowane przychody i koszty działalności prowadzonej w oparciu o udostępnioną franczyzę, zakres świadczeń stron umowy, w tym sposób ustalania (wysokość) wynagrodzenia franczyzodawcy oraz inne zobowiązania stron dotyczące zawierania umów z podmiotami trzecimi na dostawę towarów i świadczenie usług, nadzoru nad wykonywaniem umowy, dostępu do tajemnic przedsiębiorstwa, przejścia praw i obowiązków z umowy, zakazu konkurencji, kar umownych oraz terminów wypowiedzenia.

Jak wyjaśniono w OSR, umowa franczyzy jest umową nieuregulowaną w polskich przepisach prawa prywatnego i obecnie zawierana jest na podstawie zasady swobody umów. Polega na udzieleniu przez franczyzodawcę zgody na korzystanie z jego nazwy, firmy, godła, symboli, znaków towarowych, patentów, know-how, koncepcji i techniki prowadzenia działalności gospodarczej przez franczyzobiorcę. Franczyzobiorca zobowiązuje się natomiast do prowadzenia własnej działalności zgodnie ze wskazówkami organizatora sieci i do zapłaty na jego rzecz wynagrodzenia.

W wykazie przyznano, że w obrocie gospodarczym występują pewne problemy związane z umowami franczyzy, wpływające na działalność gospodarczą w Polsce. "Franczyzobiorcy mogą bowiem nie otrzymywać od franczyzodawców rzetelnych informacji na temat działalności w ramach franczyzy" - wskazano.

W OSR dodano, że wielu franczyzobiorców jest nieprzygotowanych merytorycznie i niedoświadczonych, a przedstawiana przez franczyzodawców wizja współpracy nie zawsze okazuje się zgodna z rzeczywistością.

Autorzy projektu wskazali, że pozycja franczyzodawcy jest silniejsza od franczyzobiorcy. Umowy franczyzowe często nie podlegają negocjacjom. Franczyzobiorcy często są małymi lub mikroprzedsiębiorcami i w razie konfliktów, często nie stać ich na prowadzenie sporów prawnych z franczyzodawcami, przez co sprawy te nie trafiają do sądów.

W OSR zwrócono uwagę, że franczyzodawcy mogą narzucać franczyzobiorcom ukryte opłaty lub nierynkowe ceny towarów i określone kanały ich dostawy, co staje się rodzajem ukrytego wynagrodzenia organizatora sieci, kosztem franczyzobiorcy.

"Umowy franczyzowe są długoterminowe, a możliwości ich rozwiązania mogą być ograniczone i korzystne głównie dla franczyzodawców. Na przykład zastrzegane są wysokie kary umowne dla franczyzobiorców. W efekcie franczyzobiorcy trudno zakończyć współpracę z franczyzodawcą, nawet jeśli przestaje być ona dla niego opłacalna. Wysokość opłat franczyzowych jest często niepowiązana z zyskiem franczyzobiorcy, przez co ryzyka związane z działalnością są nierównomierne dla obu stron, a franczyzodawcy przerzucają na franczyzobiorców koszty swojego rozwoju" - wskazano.(PAP)

autor: Łukasz Pawłowski