Zdrowa Warszawa – jak inwestować w ochronę zdrowia?

Przypomnijmy: w 2023 roku Warszawa dołączyła do sieci ponad 70 miast Partnership for Healthy Cities, które działają na rzecz poprawy stanu zdrowia mieszkańców. Partnerem naukowym ratusza został Warszawski Uniwersytet Medyczny (WUM).

Konferencja o zdrowiu warszawiaków

W piątek, 28 marca 2025 r., w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym WUM odbyła się konferencja „Zdrowa Warszawa, zdrowa społeczność – jak wykorzystać potencjał danych o zdrowiu mieszkańców?”, organizowana wspólnie przez Warszawski Uniwersytet Medyczny i miasto. Wydarzenie stanowiło praktyczny wymiar porozumienia o współpracy podpisanego w 2023 roku.

Jak podkreślali organizatorzy, Warszawa – jako dynamicznie rozwijająca się metropolia – mierzy się dziś z rosnącymi wyzwaniami zdrowotnymi, którym można skutecznie przeciwdziałać, jeśli działania będą oparte na rzetelnych danych, analizach i współpracy międzysektorowej.

Na terenie miasta funkcjonuje wiele placówek medycznych dla których organem tworzącym są uczelnie wyższe, administracja krajowa (np. MSWiA, MON), sejmik województwa mazowieckiego oraz podmioty prywatne.

– Ochrona zdrowia to przede wszystkim zadanie państwa, a miasto stołeczne Warszawa ma szczególną sytuację, bo może uczestniczyć w procesie zabezpieczania potrzeb zdrowotnych naszych mieszkańców i mieszkanek. Posiadamy aż 10 szpitali miejskich i ponad 120 przychodni, którym zapewniamy wsparcie finansowe w rozwój infrastruktury. Realizujemy również liczne programy z zakresu profilaktyki i ochrony zdrowia – podkreśliła Renata Kaznowska, zastępczyni prezydenta m.st. Warszawy podczas konferencji na terenie WUM.

– W tym roku na ochronę zdrowia przeznaczamy aż 238 mln zł. Dodatkowo 4 miejskie szpitale otrzymają znaczące wsparcie z Krajowego Planu Odbudowy – ponad 216 mln zł na poprawę jakości świadczeń onkologicznych. A to dopiero początek, bo w ciągu najbliższych pięciu lat planujemy zainwestować w zdrowie warszawiaków i warszawianek, aż 800 mln zł. Wiemy jednak, że zdrowie mieszkańców wymaga czegoś więcej niż finansowania – wymaga spojrzenia w przyszłość, dostosowania działań do dynamicznych zmian demograficznych oraz szybkiego reagowania na nowe zagrożenia. Te wyzwania wymagają od nas nie tylko środków finansowych, ale także wiedzy eksperckiej, rzetelnych danych i trafnych decyzji opartych na dowodach naukowych – dodała wiceprezydentka.

Jak wykorzystać dane o zdrowiu mieszkańców?

Podczas piątkowego wydarzenia odbyły się trzy debaty eksperckie, podczas których poruszono m.in. temat zdrowia psychicznego mieszkańców, a także wpływu środowiska i jakości przestrzeni publicznych na dobrostan populacji. Dyskutowano o wyzwaniach stojących przed systemem zdrowia w obliczu rosnącej liczby zachorowań na cukrzycę, nowotwory i choroby układu krążenia; osobny panel poświęcono możliwości budowy spójnego ekosystemu danych zdrowotnych w mieście. Uczestnicy konferencji zgodnie podkreślali, że tworzenie miejskiej polityki zdrowotnej opartej na danych, nie tylko wspiera bardziej efektywne działania, ale także umożliwia reagowanie na lokalne potrzeby zdrowotne w czasie rzeczywistym.

Szczególną uwagę zwrócono na zaprezentowany model oceny stanu zdrowia mieszkańców, oparty na analizie danych rejestrowych pochodzących z zasobów Narodowego Funduszu Zdrowia. W pilotażowym raporcie opracowywanym przez interdyscyplinarny zespół ekspercki zidentyfikowano również największe wyzwania, m.in. gwałtowny wzrost przypadków otyłości i cukrzycy oraz pogarszający się stan zdrowia psychicznego młodzieży i młodych dorosłych.

W trakcie debat podkreślano znaczenie systematycznego zbierania i analizowania danych jako podstawy skutecznego planowania zdrowia publicznego. Eksperci wskazywali na rosnącą potrzebę łącznia danych epidemicznych, środowiskowych i demograficznych, aby m.in. skuteczniej reagować na lokalne potrzeby. Istotną cechą zaproponowanego modelu jest możliwość jego wykorzystania przez inne polskie samorządy.

Konferencja zakończyła się zapowiedzią kontynuacji wspólnych działań miasta i WUM w ramach kolejnych etapów projektu.

Priorytet na zdrowie psychiczne

– Dobrostan psychiczny mieszkańców miast staje się jednym z kluczowych elementów ochrony zdrowia, dlatego Warszawa wdraża szereg inicjatyw w tym obszarze. Działania te obejmują zarówno programy promocji zdrowia, które zapewniają dostęp do specjalistycznej pomocy, edukację oraz wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego, a także zwiększanie świadomości społecznej i przeciwdziałanie stygmatyzacji problemów psychicznych – wylicza Jarosław Jóźwiak, przewodniczący Komisji Zdrowia Rady m.st. Warszawy.

Do głównych działań miasta w kwestii ochrony zdrowia psychicznego należą m.in.:

• Warszawski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na l. 2024-2030

Celem programu jest promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym, a także zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy, niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Program uwzględnia również istotne zadania wspierające zdrowie psychiczne - ze sfery polityki społecznej, edukacji i zatrudnienia.

• programy promocji zdrowia

Z myślą o dzieciach i młodzieży Warszawa finansuje nieodpłatne zajęcia dla uczniów i uczennic szkół podstawowych organizowane w miejskich przychodniach. W ramach programu zaplanowano spotkania dla dzieci i młodzieży z trudności w interakcjach społecznych, tj. problemy w nawiązywaniu kontaktów, trudności w panowaniu nad emocjami, nieśmiałość, kłopoty w adaptacji do nowych sytuacji i inne trudności, w tym również zaburzenia ze spektrum autyzmu i ADHD.

Dodatkowo, ze środków miasta organizowane są warsztaty m.in. wzmacniające odporność psychiczną młodych osób, przeciwdziałania kryzysom psychicznym i sposobom radzenia sobie ze stresem. W programie przygotowano również ofertę dla rodziców, opiekunów i kadry nauczycielskiej.

• Warszawski Tydzień Zdrowia Psychicznego

Od 4 do 12 kwietnia, stołeczny ratusz we współpracy z miejskimi poradniami, placówkami medycznymi i poradniami psychologiczno-pedagogicznymi zaplanował szereg spotkań poświęconych najczęstszym problemom zdrowia psychicznego młodych. Podczas tegorocznej 2. odsłony Warszawskiego Tygodnia Zdrowia Psychicznego odbędzie się ponad 250 bezpłatnych wykładów, warsztatów, konsultacji dla dzieci i nastolatków oraz ich opiekunów, a także wydarzeń przygotowanych z myślą o kadrze nauczycielskiej. Szczegółowe informacje na stronie wydarzenia: zdrowie.um.warszawa.pl/zdrowie-psychiczne.

• projekt grantów dla lekarzy, którzy zdecydują się na szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży

W obliczu rosnącego zapotrzebowania na specjalistów w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży Warszawa podejmuje działania mające na celu zachęcenie lekarzy do wyboru tej ścieżki zawodowej. Jednym z kluczowych projektów wspierających rozwój kadry medycznej jest program grantów dla lekarzy decydujących się na szkolenie specjalizacyjne w tej dziedzinie.

Dla każdego coś zdrowego

Mieszkanki i mieszkańcy Warszawy mogę korzystać z szeregu darmowych programów zdrowotnych, w tym z bezpłatnych szkół rodzenia, warsztatów edukacyjnych i zajęć aktywności fizycznej w ramach „Aktywnego Seniora”, profilaktyce osteoporozy, bezpłatnych badań słuchu u dzieci w szkołach podstawowych, zajęć profilaktyki nadciśnienia tętniczego dla młodzieży w wieku 18-19 lat czy przeciwdziałaniu nadwadze i otyłości wśród dzieci.

red./UM Warszawa