"Szklana pułapka" życia Bruce’a Willisa – 70 lat od narodzin gwiazdy

"To aktor z dużymi możliwościami, o szerokim spektrum możliwości. Choć zaszufladkowany głównie do ról w filmach akcji, potrafił pozytywnie zaskoczyć, grać emocjami, stworzyć wiarygodnego bohatera" - powiedział krytyk filmowy Jakub Demiańczuk. "W przeciwieństwie do wielu innych aktorów zachowywał duży dystans do ról, w które się wcielał i poszukiwał nowych wyzwań, możliwości aktorskiego rozwoju" - wyjaśnił.

Walter Bruce Willis urodził się 19 marca 1955 r. w Idar-Oberstein (RFN)jako najstarsze z czworga dzieci amerykańskiego żołnierza Davida Andrew Willisa i Niemki, Marlene Henze. Mieszkali na terenie koszar Strassburg (Strassberg Kaserne) w pobliżu bazy wojskowej Baumholder. W 1957 r. rodzina Willisów powróciła do Stanów Zjednoczonych i zamieszkała w Carneys Point w stanie New Jersey. Jako nastolatek wstąpił do koła teatralnego w Penns Grove High School.

"Jako dziecko potwornie się jąkałem. Kiedy po raz pierwszy wszedłem na scenę w szkolnym przedstawieniu, nagle przestałem się jąkać. To było niesamowite! Za każdym razem, kiedy wchodziłem na scenę, kłopoty z mówieniem znikały bez śladu. Odkryłem, że aktorstwo to niezła zabawa" - wspominał po latach.

Po ukończeniu szkoły średniej Willis pracował jako ochroniarz w elektrowni jądrowej Salem i jako kierowca w fabryce koncernu DuPont w Deepwater/New Jersey. Studiował na wydziale aktorskim Montclair State College zagrał w sztuce Tennessee Williamsa "Kotka na gorącym blaszanym dachu".

W 1977 r. przeprowadził się do Nowego Jorku". Jednocześnie, aż do połowy lat 80. pracował jako barman na Manhattanie. W filmie debiutował jako epizodysta w thrillerze "First Deadly Sin" (1980) Briana G. Huttona. Filmoznawca podkreśla, że Willis wielokrotnie z wyjątkowym uporem próbował zdobyć rolę w filmie, jednak na początku lat 80. otrzymywał głównie propozycje gry w reklamowych komercyjnych spotach.

Przełom w życiu aktora nastąpił w 1985 roku, gdy zwyciężył casting do roli Davida Addisona Juniora w serialu "Moonlighting" (pol. "Na wariackich papierach"). Telewizja ABC emitowała serial od marca 1985 r. do wiosny 1989 r. Rola u boku Cybill Shepherd pomogła mu w zdobyciu popularności. Willis zdobył nagrodę Emmy dla najlepszego aktora pierwszoplanowego w serialu dramatycznym i Złoty Glob dla najlepszego aktora w serialu telewizyjnym. W 1986 r. zagrał w komedii "Blind date" (pol. Randka w ciemno) z Kim Basinger.

20 stycznia 1987 r. wytwórnia Motown opublikowała jego debiutancki album "The Return of Bruno", a dwa lata później - płytę "If It Don't Kill You, It Just Makes You Stronger". Aktor występował okazjonalnie jako wokalista na imprezach charytatywnych. Prócz śpiewania grał na harmonijce ustnej.

Sukces "Szklanej pułapki"

Światową sławę przyniosła Willisowi rola nowojorskiego detektywa Johna McClane'a w "Die Hard" ("Szklana pułapka") w reżyserii Johna McTiernana. Zdjęcia trwały od listopada 1987 do marca 1988 r. Zdaniem McClane'a było odbicie zakładników uwięzionych w wieżowcu Nakatomi Plaza - siedzibie japońskiej korporacji - z rąk terrorystów. "Willis stał się rozpoznawalny na całym świecie, zyskał status megagwiazdy kina akcji a film doczekał się czterech sequeli" - wskazał filmoznawca.

Latem 1987 r. na planie komedii kryminalnej "Stakeout" (pol. tytuł "Zasadzka") Johna Badhama poznał Demi Moore. 21 listopada 1987 r. ożenił się z aktorką - z pierwszego związku pochodzą córki - Rumer(ur. 1988), Scout (ur.1991) i Tallulah (ur. 1994). Po rozwodzie, w marcu 2009 r. zawarł małżeństwo z Emmą Heming, która urodziła dwie córki - Mabel i Evelyn.

W 1989 r. Willis wystąpił w nietypowej dla siebie, dramatycznej roli "In country" (pol."Na wrogiej ziemi" lub "Byli tam"). "W filmie Normana Jewisona przełamał schemat i zagrał straumatyzowanego weterana wojny w Wietnamie. Jewison potrafił dobrze prowadzić aktorów, a Willis pokazał aktorską klasę, udowodnił, że spełnia się również w rolach dramatycznych" - wyjaśnił Demiańczuk. Odnalezienie na ścianie waszyngtońskiego Vietnam Veterans Memorial nazwiska poległego brata dla Emmetta Smitha stało się swoistym katharsis - uwolniło go od wojennych lęków i trwającej wiele lat traumy.

Jakub Demiańczuk podkreślił, że Willis miał duży wpływ powstanie kultowego dziś "Pulp Fiction" w reżyserii Quentina Tarantino. Pierwotnie postać Butcha Collidge'a miał zagrać Mickey Rourke, który przez lata trenował boks, a na początku lat 90. walczył jako zawodowiec, jednak reżyser powierzył rolę Willisowi. "Stało się to z korzyścią dla zarówno filmu jak i dla aktora, była to jedna z najlepszych kreacji w jego portfolio" - wyjaśnił.

W latach 90. Willis stał się jednym z najbardziej popularnych aktorów, próbował sił w różnych gatunkach filmowych. Zagrał m.in. w thrillerze erotycznym "Color of Night" (po. Barwy nocy), filmie science fiction "12 małp" Terry’ego Gilliama i w czarnej komedii "Death Becomes Her" (pol. Ze śmiercią jej do twarzy), "Piątym elemencie" Luca Bessona, "Armageddonie" Michaela Baya i wysoko ocenianym przez publiczność i krytyków "Szóstym zmyśle" w reżyserii Manoja Shyamalana.

Aktor nie zaszufladkowany

"Bruce Willis jest obsadzany w rolach w filmach akcji, ale starał się, by nie zaszufladkowano go wyłącznie w tej konwencji. Potrafił grać emocjami. Był w stanie stworzyć wiarygodną postać, nadać jej autentyzm i charakter, jeśli tylko trafił na odpowiedniego reżysera, który wydobył z niego jego możliwości"- wskazał Demiańczuk.

"Nie jestem już bohaterem filmów akcji i myślę, że niestosowne byłoby porównywanie czegokolwiek, co dzieje się w Hollywood i przemyśle rozrywkowym, do tragedii 11 września" - mówił w jednym z wywiadów tuż po ataku terrorystów na Nowy Jork (2001).

W portfolio aktora są m.in. "Łzy słońca", "Sin City: Miasto grzechu", "Kochankowie z Księżyca. Moonrise Kingdom", "Split", "Jak dogryźć mafii", "Życzeniu śmierci" oraz "Glass".

Na filmowym planie po raz ostatni pojawił się w czerwcu 2021 r. w realizowanym w stanie Alabama "Assasin" (premiera 31 marca 2023) w reżyserii Jesse Atlasa.Od lutego 2022 r. Willis sporadycznie opuszcza rezydencję w kalifornijskim Brentwood i pojawia się publicznie. Rodzina aktora poinformowała media, że cierpi on na poważne zaburzenia mowy, związane z nieuleczalną chorobą neurologiczną - demencją czołowo-skroniową (FTD). Aktora wspiera również pierwsza żona - Demi Moore i jej córki.

"W schyłkowym okresie kariery Willis ukrywał przed filmowcami i światem pogarszający się stan zdrowia" - wyjaśnił filmoznawca. Aktor zagrał łącznie w ponad 60 filmach i zdobył statuetkę Złotego Globu oraz trzy nagrody Emmy. W 2005 r. w Paryżu otrzymał tytuł Kawalera Orderu Sztuk Pięknych i Literatury.

red./PAP