Remont muru cmentarza Powązkowskiego

Od wielu lat m.st. Warszawa corocznie wspiera finansowo renowacje pomników nagrobnych i kaplic na Powązkach. Dzięki temu udało się powstrzymać ich destrukcję i przywrócić wartości artystyczne wielu dziełom sztuki.

Mur zabytkiem

Do zabytkowego założenia cmentarza zalicza się również jego ogrodzenie w formie wysokiego muru z czerwonej cegły. Ogrodzenie zostało odrębnie wpisane do rejestru zabytków w 2009 r. Najbardziej reprezentacyjną jego częścią jest brama św. Honoraty (wyremontowana w 2014 r.). Od XIX wieku w mur wmurowano również kilkaset nagrobków i płyt nagrobnych.

Większość muru cmentarnego składa się z powtarzalnych segmentów i słupów. Całość przykryta jest betonowymi czapami wieńczącymi. Ceglane ogrodzenie budowano w różnych okresach, więc zdarzają się odcinki bez podziału, otynkowane i o różnej wysokości. Inne noszą ślady zniszczeń, doraźnych napraw i przemurowań.

Zniszczenia wojenne, czas, brak opieki

Remont ogrodzenia trwał od 2010 r. i był współfinansowany przez m.st. Warszawa. Stan techniczny przed pracami muru był zły. Przyczyną, oprócz zniszczeń wojennych, był brak właściwej opieki, bliskość ruchliwych ulic, wpływ warunków atmosferycznych i upływu czasu. Płytkie fundamenty stopniowo osiadały w gruncie, mur pękał, a zawilgocenia powodowały wykruszanie się cegieł i odpadanie tynku. Niektóre fragmenty były znacznie odchylone od pionu i groziły zawaleniem na ulicę lub nagrobki.

Z powodu znacznych uszkodzeń zdecydowano, że najlepszym rozwiązaniem jest całkowita rozbiórka muru, a następnie jego odbudowa na nowych fundamentach. Większość cegieł pochodzących z rozbiórki użyto ponownie. W przypadku, gdy cegły nie nadawały się do powtórnego wykorzystania zastępowano je zbliżoną wyglądem inną cegłą rozbiórkową. Oprócz nowych fundamentów wykonano izolację, niezbędne żelbetowe wzmocnienia i nowe betonowe czapy wieńczące. Podczas prac specjalne zabezpieczenie otrzymały nagrobki wmurowane w mur. Przedsięwzięcie okazało się tak duże i kosztowne, że prace przez lata dzielono na odcinki. W 2024 roku wykonano ostatni etap z zaplanowanych - od strony ulic Tatarskiej i Ostroroga i prace zakończono.

Stare Powązki to najstarszy, katolicki cmentarz Warszawy założony w 1790 roku. Pochowanych jest na nim około milion osób, w tym wielu znanych, zasłużonych i wybitnych Polaków. W 2014 r. cmentarz Stare Powązki razem z pięcioma innymi nekropoliami tworzącymi zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach, został uznany za pomnik historii.

Źródło: UM Warszawa