Coraz trudniej być jaszczurką na pustyni

2025-01-22 12:43:21(ost. akt: 2025-01-22 12:46:10)

Autor zdjęcia: Sonder Quest on Unsplash

Zmiany klimatyczne powodują „wzrost kosztów utrzymania” dla żyjących na pustyni jaszczurek, zwłaszcza tych aktywnych za dnia - informuje „Science”.
Globalne temperatury wciąż rosną, co sprawia, że pustynne jaszczurki muszą wydatkować więcej energii, a najeść się coraz trudniej – wykazali australijscy naukowcy.

W przypadku jaszczurki „koszt utrzymania” jest ściśle związany z temperaturą jej ciała, która decyduje zarówno o tym, ile pożywienia potrzebuje, jak i o tym, czy może wyjść na zewnątrz, aby się pożywić. Jaszczurki pustynne są szczególnie zagrożone, ponieważ pożywienia jest niewiele, a często jest zbyt gorąco, aby żerować. Tymczasem powinny jeść więcej poświęcając mniej czasu na zdobycie pokarmu, co gorsza nie mając do pomocy żadnego mówcy motywacyjnego. Może wystarczy wstawać wcześniej, kiedy na pustyni jest jeszcze w miarę chłodno?

Jak powiedział kierujący badaniami dr Kristoffer Wild z University of Melbourne, ocieplenie klimatu będzie miało różny wpływ na gatunki w zależności od tego, kiedy żerują, i ilustruje znaczenie dostosowywania strategii ochrony populacji gatunków.

„Koszt życia to koncepcja, której ludzie są aż nadto świadomi, ale ta sama koncepcja dotyczy zwierząt zmiennocieplnych, takich jak jaszczurki. Musimy po prostu zmienić walutę z pieniędzy na energię i zdać sobie sprawę, że w przypadku jaszczurek koszty te i ich zdolność do ich pokrycia zależą od temperatury” – wskazał dr Wild.

„Nasze badanie ujawnia, że w miarę nagrzewania się pustyni, dzienne (aktywne w ciągu dnia) jaszczurki stają w obliczu trudności – potrzebują więcej pożywienia, mając jednocześnie mniej czasu na jego znalezienie. Z drugiej strony nocne (aktywne w nocy) jaszczurki mogą skorzystać na cieplejszych nocach, które zapewniają więcej czasu na polowanie. Innymi słowy, to tak, jakby dzienne jaszczurki płaciły wyższe rachunki, pracując mniej godzin, podczas gdy nocne jaszczurki mogą sobie z nimi radzić, zyskując dodatkowe godziny pracy w cieplejsze noce” - opisał.

Naukowcy byli w stanie przewidzieć koszty utrzymania za pomocą modelu łączącego fizykę z biologią. Współautor i badacz z University of Melbourne, profesor Michael Kearney, powiedział, że byli w stanie przetestować prognozy swojego modelu na historycznych danych terenowych, aby określić ilościowo, w jaki sposób ocieplenie klimatu wpływa na gady pustynne na różnych kontynentach.

„Byliśmy w stanie odtworzyć, z dokładnością do dwóch lub trzech stopni to, co biolog terenowy zaobserwował na środku australijskiej i afrykańskiej pustyni ponad 50 lat temu — wyjaśnił profesor Kearney. - Daje nam to pewność, że możemy przewidzieć bezpośrednie skutki ocieplenia klimatu na te zwierzęta w przyszłości. Jeśli lepiej zrozumiemy procesy ekologiczne leżące u podstaw tych nacisków na koszty utrzymania, będziemy mogli lepiej przewidzieć gatunki najbardziej narażone i odpowiednio działać”.

Naukowcy odkryli również, że na całym świecie obszary, które historycznie doświadczyły większego ocieplenia, staną w przyszłości przed większymi wyzwaniami. „Możemy oczekiwać, że przyszłe skutki ocieplenia będą poważniejsze w Afryce niż w Australii, a afrykańskie jaszczurki pustynne będą potrzebowały więcej pożywienia i mniej czasu na jego znalezienie” — powiedział dr Wild.

Wpływ ocieplenia na budżety energetyczne jest dodatkowo potęgowany przez inne czynniki związane ze zmianą klimatu, w tym dostępność pożywienia i zwiększone zapotrzebowanie na wodę w środowiskach suchych.

„Co ważne, wykazaliśmy, że presja energetyczna jest największa latem i wiosną, co jest oknem reprodukcyjnym dla wielu gatunków” — powiedział dr Wild. - Naszym kolejnym krokiem będzie uwzględnienie zasobów pożywienia i wody w naszych obliczeniach i przełożenie wyników na wzrost i reprodukcję, co pomoże nam przewidzieć, czy populacje przetrwają dalsze zmiany w wyniku ocieplenia”.


red./PAP