Pierwszy basen w Warszawie. Rozgrywano na nim zawody w waterpolo

Najpopularniejszymi grami zespołowymi w piłkę są: futbol, koszykówka, siatkówka i piłka ręczna. Od stu lat w Polsce piłki używa się również do gry w basenie. W mediach dyscyplinę tę nazywano piłką wodną lub waterpolo. Zasady gry podobne są do futbolu – dwie drużyny, dwie bramki naprzeciw siebie, tylko zawodnicy, zamiast biegać po murawie, pływają w basenie.

Jest to dyscyplina wymagająca dużej siły i sprawności, zawodnicy muszą się utrzymywać nad wodą przez cały mecz, a gdy akcje nabierają tempa - pływać bardzo szybko. W grze biorą udział dwie drużyny po siedmiu zawodników. Mecze rozgrywane są na basenach pływackich o wymiarach 20x30 m i głębokości minimum 180 cm na całej powierzchni pola gry. Bramki są wielkości 3x0,9 m. Wygrywa ta drużyna, która wrzuci więcej goli do bramki przeciwnika.

W 2005 r. ustalono nowe przepisy, które wprowadziły kilka zmian w stosunku do obowiązujących poprzednio, m.in. nowy czas gry (4×8 minut z pięciominutową przerwą w połowie spotkania) oraz przesunięcie linii rzutów karnych na piąty metr. Z tej też odległości można teraz oddawać bezpośrednie strzały na bramkę z rzutów wolnych. Główne zasady tej gry mówią, że: zawodnicy mogą dotykać piłki tylko jedną ręką, a gracze nie mogą stać na dnie basenu.

Mistrzostwa w piłce wodnej w Polsce

Pierwsze mistrzostwa Polski w piłce wodnej rozegrano w 1925 r. W 1939 r. rozgrywek nie dokończono ze względu na wybuch II wojny światowej. W dwudziestoleciu międzywojennym w tej rywalizacji najmocniejsze były kluby z Krakowa, Katowic i Warszawy. Osiem razy z rzędu (1925-1932) mistrzostwo Polski zdobywały krakowskie kluby żydowskie – trzy pierwsze razy Jutrzenka, a pięć kolejnych - Makkabi. Kolejne sześć lat z rzędu (1933-1938) zwyciężali zawodnicy z Katowic. Reprezentanci warszawskiego Akademickiego Związku Sportowego dziesięciokrotnie byli wicemistrzami.

W dwudziestoleciu międzywojennym prasa codzienna i magazyny sportowe, m.in. "Przegląd Sportowy" i "Raz Dwa Trzy", relacjonowały klubowe rozgrywki piłki wodnej, jak również zmagania w walce o mistrzostwo Polski.

"W dniach 29 i 30 bm. z polecenia Polskiego Związku Pływackiego kluby krakowskie Cracovia i Makkabi zorganizują mistrzostwa w piłce wodnej. W roku bieżącym zainteresowanie jest bardzo duże i udział drużyn będzie liczniejszy niż w innych latach. Zapewne walka będzie niezwykle zacięta podczas meczów rozegranych na basenie w parku Krakowskim" – napisano w sierpniu 1930 r. w "Przeglądzie Sportowym". O randze rozgrywek świadczyło to, że jedną z nagród ufundował prezydent Polski Ignacy Mościcki.

Pierwsze powojenne mistrzostwa Polski w waterpolo rozegrano już w 1946 r. Zwyciężyli w nich zawodnicy z Ostrowca Świętokrzyskiego, a wicemistrzami zostali krakowianie. Zmienił się układ sił, pojawiły się nowe kluby z mocną reprezentacją pływacką. W latach 1946-2024 najwięcej tytułów mistrza Polski wywalczyli zawodnicy z Łodzi – 16, pływacy z Gorzowa Wielkopolskiego - 15, szczecinianie 13 razy byli najlepsi, a zawodnicy warszawskiej Legii – 11 razy. Od 2001 r. Polski Związek Pływacki organizuje również Puchar Polski w piłce wodnej.

"Obecnie w Polsce zarejestrowanych jest 12 klubów, które regularnie uczestniczą w rozgrywkach rangi mistrzostw Polski w piłce wodnej. Licencji zawodniczych jest około 300, ale jest też grupa amatorów, to głównie byli wychowankowie klubowi w różnych miastach" – powiedział PAP Ignacy Stępiński, przewodniczący Komitetu Technicznego Piłki Wodnej przy Polskim Związku Pływackim. "Największą przeszkodą w popularyzacji tej dyscypliny sportu jest mała baza obiektów, na której można trenować i rozgrywać mecze" – dodał.

Na prezentowanym zdjęciu, wykonanym w Warszawie 25 lipca 1948 r., widać mecz pierwszej rundy mistrzostw Polski w piłce wodnej, który rozgrywany był na basenie warszawskiej Legii przy ul. Łazienkowskiej. Zmierzyły się wówczas kluby Elektryczność z Warszawy i Pogoń z Katowic. Gospodarze wygrali 4 do 3. W tamtym roku tytuł mistrzowski wywalczyli zawodnicy Elektryczności, a wicemistrzami zostali pływacy z Bytomia. Pogoń Katowice zajęła trzecie miejsce.

Basen, który widać na fotografii, zbudowano jesienią 1928 r., a oddano do użytku latem następnego roku. "Jest on z szarego betonu, na razie ze względów oszczędnościowych niekryty glazurą, obejmuje 10 torów o szerokości po 2,5 m oznaczonych na dnie ciemnymi kaflowymi pasami. W jednym końcu basen ma zagłębienie sięgające 5 m, nad którym stanie skocznia. Dno jest do połowy basenu dość spadziste, od połowy pochyłość jest nieznaczna, tak że ostatecznie najmniejsza głębokość wynosić będzie 1,2 m" – tak dziennikarz "Przeglądu Sportowego" opisywał w listopadzie 1928 r. pierwszy basen w Warszawie. "Stolica Polski nie potrzebuje się już wstydzić najmniejszych mieścin niemieckich czy amerykańskich. Z wiosną przyszłego roku pływalnia będzie uroczyście otwarta i oddana do użytku" – dodawał.

W latach 50. i 60. basen Legii był według Agnieszki Osieckiej "kłębowiskiem przeróżnych postaci i postaw". Znajdowały się tam towarzyskie sektory. "Chodzili tam wszyscy, którzy mieli instynkt towarzyski. Było cudownie. Tłumy młodych ludzi" - wspominała Zofia Kucówna. Basen Legii był intensywnie eksploatowany i ulegał dewastacji. Ostatecznie został zamknięty w 1987 r. i od tego czasu powoli popadał w ruinę. Gdy kilkanaście lat później rozpoczęto modernizację stadionu Legii, basen rozebrano, a na jego miejscu powstał parking.

Na dalszych planach fotografii widać też fragmenty budynków, które istnieją do dziś. Po lewej stronie obecne Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego przy ul. Czerniakowskiej 128. Za wieżą do skoków - kościół garnizonowy 1. pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego znajdujący się na rogu ulic Szwoleżerów i Czerniakowskiej.

Archiwum fotograficzne Polskiej Agencji Prasowej jest największym wśród archiwów fotografii prasowych w Europie. Liczy kilkanaście milionów zdjęć i wciąż wzbogaca się o nowe kolekcje. Swymi zasobami sięga lat 20. XX wieku. Stanowi ważną część dziedzictwa narodowego. Zatrzymane w kadrach obrazy rejestrują każdy aspekt życia społecznego, politycznego, gospodarczego, kulturalnego i religijnego na przestrzeni ostatnich 100 lat.

red./PAP