Nowe życie starodruków: odnowiono trzy cenne dzieła z kolekcji TNP

Restaurację i konserwację trzech starodruków, w czterech tomach, ze zbiorów Biblioteki im. Zielińskich - jak poinformowało TNP - przeprowadzono dzięki dofinansowaniu w wysokości ponad 21 tys. zł z Fundacji „Fundusz Grantowy dla Płocka”, przy czym wkład własny placówki wyniósł ponad 5 tys. zł.

Najstarszy z odnowionych starodruków to „Principum christianorum stemmata...” Antonio Albizio, dzieło wydane w Augsburgu w 1612 r., z miedziorytami przedstawiającymi drzewa genealogiczne rodów królewskich i szlacheckich z Europy i Imperium Osmańskiego. „Ciekawym dla polskiego czytelnika jest fakt, iż jedna z tablic przedstawia rodowód króla polskiego Zygmunta III” - podkreśliło TNP, opisując realizację projektu.

Przeprowadzone prace - jak powiedziała PAP Agnieszka Ciechomska, kierownik Biblioteki im. Zielińskich - polegały m.in. na oczyszczaniu kart zabytkowych woluminów z plam i zacieków, a także na uzupełnienie ubytków papieru, klejeniu rozdarć i wykonaniu nowych opraw z uwagi na destrukcję oryginalnych.

W ten sam sposób odnowiono dwutomowy francuski traktat dotyczący kawalerii, wydany w Dreźnie w 1786 r., „Traité sur la cavallerie” Drummonda de Melfort oraz pierwszy z czterech tomów „Epistolarum historico-familiarum”, wydany w Braniewie - Brunsbergae w 1709 r., ze zbiorem listów biskupa płockiego Andrzeja Chryzostoma Załuskiego, które opisują wydarzenia historyczne za jego życia.

TNP zwróciło uwagę, że przeprowadzone prace, w tym konserwatorskie, którym poddano trzy starodruki „zabezpieczyły cenne woluminy przed dalszym zniszczeniem”. „Obecnie odrestaurowane pozycje mogą być udostępniane w celach naukowych, prezentowane podczas lekcji bibliotecznych oraz specjalnych pokazów zbiorów, i co w równym stopniu ważne, zostaną zachowane dla przyszłych pokoleń płocczan” - zaznaczyła placówka.

Jak przyznała kierownik Biblioteki im. Zielińskich, TNP będzie starało się o pozyskanie środków na digitalizację odnowionych starodruków, aby woluminy te można było oglądać w internecie. „Byłoby to na pewno nie lada gratką dla wszystkich miłośników starej książki” - dodała Ciechomska.

TNP przypomniało, że Biblioteka im. Zielińskich posiada „wyjątkową kolekcję” ponad 13 tys. starodruków. Część z nich jest już dostępna w wersji cyfrowej. Podobnie, jak pochodzące z tej samej kolekcji, inkunabuły - jest ich ponad 90 - są one dostępne w wirtualnej bibliotece cyfrowej na stronie Płocka Biblioteka Cyfrowa oraz Europeana.

TNP powstało w 1820 r. To najstarsza tego typu instytucja w Polsce. Prowadzi badania regionalne, seminaria, wykłady, odczyty i wystawy. Od 2014 r. jest organizacją pożytku publicznego. Będąca częścią TNP Biblioteka im. Zielińskich jest jedną z siedmiu najstarszych w kraju. Jej księgozbiór liczy ponad 403 tys. jednostek. Od 2003 r. prowadzona jest tam digitalizacja, której celem jest opracowanie w formie cyfrowej całości zabytkowej kolekcji.

W kolekcji starodruków znajdują się tam m.in. pochodzące z XV wieku inkunabuły, jak „Expositio super toto Psalterio” Joannesa de Turrecrematy, najstarszy polski druk tłoczony, wydany w Krakowie w 1474 r. oraz Biblia z 1478 r. pochodząca z drukarni Antoniusa Kobergera w Norymberdze, „Boska Komedia” Dantego Alighieri z 1487 r., „Kronika świata” Wernera Rolewincka z 1492 r., a także pierwsze wydanie „De revolutionibus orbium coelestium” Mikołaja Kopernika z 1543 r.

W Bibliotece im. Zielińskich TNP znajduje się również pierwsza na świecie drukowana książka o rakietach „Artis magnae artilleriae pars prima” Kazimierza Siemienowicza z 1650 r. oraz „Statut Łaskiego”, jeden z sześciu wydanych na pergaminie z najstarszym drukowanym tekstem „Bogurodzicy” z 1506 r. Placówka posiada również jedyne w polskich zbiorach pierwsze wydanie kompletu 80 grafik „Los Caprichos” Francisco Goi z 1799 r.

Biblioteka im. Zielińskich ma także pierwsze XIX-wieczne wydania dzieł Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego oraz kolekcję prasy, w sumie ponad 5,5 tys. tytułów, wśród których są m.in. „Goniec Płocki” (1830-1831), a także „Biblioteka Warszawska” (1841-1914), „Tygodnik Ilustrowany” (1859-1939) oraz „Gazeta Warszawska” (1787-1939).

red./PAP

bm