Osiemdziesiąt lat temu odbito więźniów "Gęsiówki"

Obóz koncentracyjny KL Warschau, zwany "Gęsiówką", został odbity przez oddziały powstańcze AK dokładnie osiemdziesiąt lat temu - 5 sierpnia 1944 roku. Żołnierze uwolnili wtedy trzystu czterdziestu ośmiu więźniów. Dla upamiętnienia tego bohaterskiego czynu, przedstawiciele między innymi m.st. Warszawy, rządu, ambasady izraelskiej i Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów "Zośka" i "Parasol", złożyli w poniedziałek kwiaty w miejscu wydarzeń.

- Spotykamy się tutaj, żeby uczcić i pamiętać wydarzenie wyjątkowe. Żołnierze Powstania Warszawskiego 5 sierpnia właśnie w tym miejscu wyzwolili więźniów w większości pochodzenia żydowskiego, z jedynego obozu koncentracyjnego w Warszawie - mówiła podczas uroczystości wiceprezydent Aldona Machnowska-Góra. - Jak wiemy prawie wszyscy zdecydowali się przystąpić do Powstania Warszawskiego. Wielu z nich zginęło. To akt heroizmu, bardzo znaczący, bardzo symboliczny. Powinniśmy o tym pamiętać, o solidarności między narodami i solidarności w sprzeciwianiu się złu, sprzeciwianiu się okupantowi w trakcie II wojny światowej - dodała zastępczyni prezydenta m.st. Warszawy.

Piotr Sikorski, przewodniczący Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów "Zośka" i "Parasol" przywitał obecnych na uroczystości weteranów, żołnierza Batalionu "Zośka" - Jakuba Nowakowskiego ps. Tomek i żołnierza Batalionu "Parasol" Zbigniewa Rylskiego ps. Brzoza.

Jest to miejsce przy którym zarówno mieszkańcy Warszawy, jak i turyści w tym liczne wycieczki z Izraela przystają i snują refleksje o tragicznych losach ludzi w okresie II wojny światowej – dodał Piotr Sikorski.

W połowie 1943 roku na terenie byłego getta Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny - KL Warschau, potocznie nazywany "Gęsiówką". Nazwa ta wzięła się od jego położenia u zbiegu ulic Gęsiej i Zamenhofa. 19 lipca 1943 roku do obozu przybyła pierwsza grupa więźniów, w większości niemieckich kryminalistów z KL Buchenwald. Pierwszy transport więźniów żydowskich trafił natomiast na Gęsią nieco ponad miesiąc później. Do KL Warschau kierowano głównie Żydów z Europy m.in. Węgier, Niemiec, Francji ale też z Polski. Więźniowie zmuszani byli do pracy przy rozbiórce ruin getta oraz szukaniu wartościowych rzeczy.

5 sierpnia 1944 roku harcerski batalion "Zośka" Zgrupowania "Radosław" Armii Krajowej wykorzystując zdobyty wcześniej niemiecki czołg, wyzwolił obóz i uwolnił osadzonych w nim obywateli różnych krajów Europy, w tym Żydów. Wielu z nich walczyło potem w Powstaniu Warszawskim.

Obecnie o tych wydarzeniach przypominają trzy stojące tutaj tablice. Jedna po polsku, druga po angielsku, a trzecia w jidysz. I trzy symbole: harcerska lilijka, gwiazda Dawida i Polska Walcząca.

red./UM Warszawa