Znamy absolutnego zwycięzcę 10. Nagrody Architektonicznej Prezydenta Warszawy

— To już dziesiąta edycja Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy. W tym plebiscycie nagradzamy najlepsze inwestycje i wydarzenia architektoniczne. Nowe inwestycje coraz lepiej odpowiadają na wyzwania współczesności. Zmieniają miasto i wpisują się dobrze w jego dumną historię. Są też coraz lepiej dostosowane do zmian klimatu. W poprzednich edycjach konkursu jury doceniło znakomite żłobki, szkoły, biurowce, muzea, upamiętnienia, całe kwartały zabudowy na terenach poprzemysłowych. To są piękne realizacje, które służą mieszkankom i mieszkańcom – mówi Rafał Trzaskowski.

W tym roku także nie zabrakło ambitnych przedsięwzięć. Podczas wieczornej gali w Bibliotece Narodowej – wyróżnionej Grand Prix za 2022 rok – ogłoszeni zostali laureaci w tak istotnych kategoriach, jak architektura użyteczności publicznej, architektura mieszkaniowa czy projektowanie przestrzeni publicznej.

Wszystkim autorom i inwestorom serdecznie gratuluję i dziękuję za to, co robicie dla Warszawy. Bo to również dzięki Wam i realizowanym przez Was projektom Warszawa pięknieje. Jest coraz bardziej zielona, dostępna i wygodna – stwierdził prezydent Warszawy.

Zielone Grand Prix
W finale inwestycji nominowanych do nagród za 2023 rok znalazła się przebudowa aż trzech miejskich parków. Grand Prix jubileuszowej edycji Nagrody zdobył Kopiec Czerniakowski z parkiem Akcji „Burza”, który został usypany z gruzów zwożonych w czasie powojennej odbudowy Warszawy. Teraz cały teren jest bardziej dostępny dla wszystkich. Nowe wąwozy dla pieszych ze ścianami z gruzobetonu prowadzą na szczyt z symbolem Polski Walczącej. Miejsce pamięci stało się też atrakcyjnym parkiem z placami zabaw dla dzieci. Wydzielono ostoje dzikiej przyrody – nieoświetlone i dostępne tylko dla dzikich zwierząt. Warszawianki i warszawiacy bardzo polubili to miejsce wypoczynku i pamięci.

Duże zmiany nastąpiły też na Polu Mokotowskim i ursynowskiej Górce Kazurce i parku Cichociemnych Spadochroniarzy AK, które nominowane były w kategorii Projektowanie przestrzeni publicznej.

Wielkie muzeum i mała biblioteka
Do konkursu zgłoszono wiele inwestycji publicznych. Po raz pierwszy jury konkursowe zdecydowało, by przyznać aż dwie nagrody ex aequo w tej kategorii. To uhonorowanie dwóch skrajnie różnych inwestycji: ogromnego i betonowego Muzeum Wojska Polskiego w Cytadeli Warszawskiej oraz małej, zbudowanej z drewna biblioteki publicznej w Choszczówce. Placówka ta jest manifestem ekologicznym i może edukować, jak budować lepiej i mądrzej. Jest też dowodem na moc projektowania uniwersalnego. Biblioteka dostała również nagrodę za rozwiązania zapewniające dostępność.

Dom dla osób w kryzysie bezdomności
W kategorii architektura mieszkaniowa wygrał obiekt nietypowy, ale niezwykle potrzebny. To Dom Matki Bożej Serdecznej dla osób w kryzysie bezdomności. Powstał we Włochach dzięki siostrze Małgorzacie Chmielewskiej i Fundacji Domy Wspólnoty Chleb Życia. Miasto Stołeczne przekazało działkę pod tę inwestycję. Obiekt zapewnia czasowy pobyt dla osób z niepełnosprawnościami oraz chorych. Jego pracownicy pomagają w formalnościach ustalenia tożsamości, zapewniają opiekę lekarką, postawienie diagnozy i terapię. Architekci przy bardzo ograniczonym budżecie stworzyli piękny, funkcjonalny, ale i pełen empatii projekt.

Nowe życie budynków i wydarzenie architektoniczne
Temat dwóch wojen, tej światowej i współczesnej w Ukrainie, dźwigania się z ruin i szukania nadziei połączył te dwie tak różne kategorie: nowe życie budynków i wydarzenie architektoniczne.

Działania Fundacji BRDA, którą nagrodziliśmy za nowe życie budynków, dają nadzieję, że da się zbudować lepszy świat. Mieszkańcy Ukrainy naprawiają swoje uszkodzone domy i mogą spojrzeć z nadzieją przez różowe okna pozyskane np. z rozebranego biurowca na Woli. Przetrwamy solidarnie tę okropną wojnę i przekażemy nasze doświadczenie „zgruzowstania” Warszawy po 1945 roku naszym koleżankom i kolegom w Ukrainie – zapewnia dyrektorka Biura Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy i jurorka Marlena Happach.

W kategorii wydarzenie architektoniczne doceniono wystawę w Muzeum Warszawy i książkę „Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949”. Zostały one także wykorzystane przy aranżacji terenu i stałej wystawy plenerowej na placu przed Kopcem Czerniakowskim.

Nagroda Mieszkańców dla dawnej szkoły z teatrem
Najwięcej głosów w plebiscycie mieszkańców zdobył Kwartał społeczno-kulturalny EP 29-31. Dawna miejska szkoła-tysiąclatka przy ul. Emilii Plater 29-31 okazała się schronieniem dla artystów ewakuowanych z budynku zagrożonego zawaleniem przy ul. Lubelskiej. Od czterech lat służy za siedzibę Teatru Komuna Warszawa. Bogaty program społeczno-kulturalny przyciąga ludzi o różnych zainteresowaniach. Sala gimnastyczna służy jako sala teatralna, korytarze to galeria sztuki zaangażowanej, a klasy pełnią różne funkcje w zależności od zmieniających się potrzeb.

Finaliści i zwycięzcy w konkursie
Nad wyborem najlepszych realizacji pracowało 12-osobowe jury konkursowe na czele z Marią Wasiak, Sekretarz m.st. Warszawy. Ekspertki i eksperci po wycieczkach w terenie wyłonili w sumie 15 najlepszych inwestycji i wydarzeń ze 100 zgłoszeń. Nominacje przyznano w 5 kategoriach. W tym roku jury nie nominowało realizacji w kategorii architektura komercyjna, w której zabrakło wyjątkowych projektów.

Architektura użyteczności publicznej:

Biblioteka w Choszczówce, ul. Kłosowa 6, Ambient zwycięzca kategorii i nagroda za rozwiązania zapewniające dostępność;
Muzeum Wojska Polskiego, Cytadela Warszawska, Plac Gwardii Pieszej Koronnej, WXCA – zwycięzca kategorii (ex aequo z Biblioteką w Choszczówce);
Muzeum Historii Polski, Cytadela Warszawska, ul. Gwardii 1, WXCA.
Architektura mieszkaniowa:
Dom Matki Bożej Serdecznej, ul. Foliałowa 10, xystudio – zwycięzca kategorii;
Osiedle Nordic Bemowo, ul. Bolesława Orlińskiego 3 i 3a, Kuryłowicz & Associates;
Rytm na Kabatach, Al. Komisji Edukacji Narodowej 14, WWAA.
Nowe życie budynków:

Fundacja BRDA. Projekty OKNO i BUDO – zwycięzca kategorii;
Kwartał społeczno-kulturalny Emilii Plater 29-31; Teatr Komuna Warszawa – Nagroda Mieszkańców;
Otwarty Jazdów. 10 lat działalności; Partnerstwo Otwarty Jazdów, Partnerstwo dla Osiedla Jazdów, Stowarzyszenie Mieszkańców Domków Fińskich Jazdów.
Projektowanie przestrzeni publicznej:

Park Akcji „Burza”, ul. Bartycka, Archigrest, topoScape – zwycięzca kategorii, Grand Prix i nagroda za rozwiązania proekologiczne;
Modernizacja Górki Kazurki, Park im. Cichociemnych Spadochroniarzy AK, eM4 Pracownia Architektury Brataniec;
Modernizacja Pola Mokotowskiego, WXCA.
Wydarzenie architektoniczne:

Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949. Wystawa i książka, Muzeum Warszawy, Kurator: Adam Przywara, współpraca: Katarzyna Jolanta Górska – zwycięzca kategorii;
Sztuka. Aktualizacja. Co widać w przestrzeni publicznej Warszawy?, Fundacja Puszka;
Ilustrowane atlasy architektury Warszawy i spacery architektoniczne, Fundacja Centrum Architektury.

UM Warszawa