Skorzystajmy z lustra, jakim są filmy dokumentalne

Jak podkreślił dyrektor MDAG Artur Liebhart, program 21. odsłony wydarzenia ukazuje "bardzo różne punkty widzenia na najważniejsze sprawy, problemy polskiej rzeczywistości". "Chciałbym, żeby filmy, które będziemy prezentować w trakcie festiwalu, były zaczynem do głębszej dyskusji.

Nie ma jednego przekazu medialnego, nie ma jednej historii o tak skomplikowanych rzeczach, z jakimi na co dzień się borykamy. Są różne punkty widzenia, różne emocje. Najlepiej dla nas wszystkich byłoby, gdybyśmy potrafili rozmawiać o tych różnych punktach widzenia i spróbowali stworzyć społeczeństwo na nowo" – powiedział dziennikarzom podczas piątkowego spotkania prasowego w Warszawie.

Liebhart przypomniał, że festiwal MDAG "od początku swojego istnienia promował polskich reżyserów i reżyserki oraz ich filmy". "Aktualnie polski film dokumentalny jest lustrem naszej rzeczywistości. Dlatego jest dla nas szalenie istotne, aby polska publiczność w wielu miastach mogła skorzystać z tego lustra, poznać różne style tworzenia filmu dokumentalnego, sposoby filmowania, punkty widzenia. Dzięki temu na pewno będziemy wiedzieli więcej o sobie, o naszym społeczeństwie. To pomoże nam polepszyć kontakty międzyludzkie" – stwierdził.

W konkursie polskim zobaczymy 12 filmów, m.in. "8. dzień chamsinu" Gregory'ego Portnoya, poświęcony wyjazdowi Marka Hłaski do Izraela w latach 50., "Beczkę snu" Pawła Tarasiewicza o pracowniczce objazdowego jarmarku, która rozstaje się z ukochanym, a także "Dwadzieścia lat później: C.K.O.D.3" Piotra Szczepańskiego, czyli trzecią część filmu o zespole Cool Kids of Death. Szanse na nagrodę mają także śledzący losy chłopaka z dysfunkcyjnej rodziny "Fakir" Romana Durisa, "Gdy powieje harmattan" Edyty Wróblewskiej, którego bohaterką jest mieszkanka Ghany, oraz rozgrywający się w Puszczy Białowieskiej "Las" Lidii Dudy.

W tym samym konkursie znalazły się: "Nie jesteś sama" Karoliny Domagalskiej, film ukazujący działalność aktywistek z Aborcyjnego Dream Teamu, nawiązująca do historii Wandy Rutkiewicz "Ostatnia wyprawa" Elizy Kubarskiej i "Posłuchaj, co chcę Ci powiedzieć" Małgorzaty Imielskiej, którego bohaterką jest dziewczyna żyjąca ze schizofrenią. Doceniony może zostać też "Rave" Łukasza Rondudy i Dawida Nickela o muzyce techno i kulturze rave w Polsce, podejmujący temat rosyjskiej inwazji na Ukrainę "W zawieszeniu" Aliny Maksimenko lub "Życie i śmierci Maxa Lindera" Edwarda Porembnego odwołujący się do śledztwa po samobójczej śmierci francuskiego aktora.

Sercem festiwalu pozostaje konkurs główny o Nagrodę Banku Millennium, w którym również weźmie udział 12 tytułów. Są wśród nich "Las" Dudy, "Hollywoodgate" Ibrahima Nash’ata, "Ostatnia wyprawa" Kubarskiej, "Jeszcze nie jestem tym, kim bym chciała" Klary Tasovskiej, "Nokturny" Anupamy Srinivasan i Anirbana Dutty, "Nie chcemy innej ziemi" Basela Adry, Hamdana Ballala, Yuvala Abrahama i Rachel Szor oraz "Matka Vera" Cecile Embleton i Alys Tomlinson. Szansę na Grand Prix mają ponadto "Agent szczęścia" Aruna Ghattaraia i Dorottyi Zurbo, "Sugarcane" Juliana Brave’a, NoiseCat i Emily Kassie, "Ibelin" Benjamina Ree, "Ścieżka dźwiękowa zamachu stanu" Johana Grimonpreza oraz "Sr" Lei Hartlaub.

Pytany o tytuły, które mógłby szczególnie zarekomendować widzom, dyrektor MDAG zwrócił uwagę na parę filmów, którą tworzą "Las" Dudy i doceniona główną nagrodą dokumentalną w Sundance norweska produkcja "Naturalna dzikość serca" Silje Evensmo Jacobsen. "Punkt wyjścia tych dwóch filmów jest taki sam – rodzina dwa plus dwa lub dwa plus trzy reprezentująca klasę średnią decyduje się na opuszczenie miasta i osiedla się głęboko w lesie, blisko natury. Lidia Duda podążała za rodziną, która wybrała życie w małym domku w Puszczy Białowieskiej. Ci ludzie uciekli od cywilizacji, ale – niestety – polityka przyszła pod ich okna. Obserwujemy życie bohaterów w ciągu roku, w samym środku kryzysu uchodźczego na wschodniej granicy. Z kolei w +Naturalnej dzikości serca+ Silje Jacobsen jesteśmy z rodziną, która decyduje się opuścić miasto i założyć farmę z dala od cywilizacji. Tej rodzinie przydarza się tragedia, ponieważ umiera matka" – zaznaczył.

Łącznie w programie festiwalu znalazło się blisko 190 dokumentów z całego świata. Ważną częścią wydarzenia będzie retrospektywa twórczości Barbary Hammer obejmująca jej filmy od lat 70. – takie jak "Marie i ja", "Kobiety, które kocham" - po ostatnie dzieła stworzone w XXI w.: "Lesbijski wieloryb" i "Dowody w procesie ciał". "Barbara Hammer była wspaniałą reżyserką, feministką, która w latach 70. pracowała głównie w Nowym Jorku i pokazywała w swoich filmach to, co było wtedy wręcz niepokazywalne. Retrospektywa podczas festiwalu Millennium Docs Against Gravity jest pierwszą w Polsce tak dużą prezentacją jej twórczości. Nasz zespół ma ogromne doświadczenie w pracy z filmami awangardowymi, z obrazami o historii queer, historii transgenderowej, ponieważ festiwal – poza tym, że odbywa się przez 10 dni w siedmiu miastach – prowadzi fakultety na uniwersytetach. Jednym z takich fakultetów była historia filmu awangardowego" – wyjaśnił Liebhart.

Wydarzenie włączy się również w obchody 75-lecia funkcjonowania Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi i pokaże wybór wyprodukowanych przez nią filmów, wśród nich "Usłyszcie mój krzyk" Macieja Drygasa, "Kilka opowieści o człowieku" Bogdana Dziworskiego, "Szczurołapa" Andrzeja Czarneckiego i "Niewyraźny klekot ptaków" Franciszka Berbeki. "Jesteśmy bardzo dumni, że wytwórnia wybrała nasz festiwal jako miejsce prezentacji swojego wspaniałego dorobku. Moim zdaniem jest on w dużym stopniu niedoceniany. Filmy, które będziemy pokazywać w kilku miastach w Polsce, są reprezentacją wielkich dzieł, które stopniowo zaczynają być zapomniane. Razem z kuratorami wyszperaliśmy z wytwórni filmy sprzed 40-50 lat, które są niezwykle nowoczesne w formie i które musimy ocalić od zapomnienia" – podsumował dyrektor MDAG.

21. festiwal Millennium Docs Against Gravity odbędzie się od 10 do 19 maja w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Poznaniu, Katowicach, Łodzi i Bydgoszczy. Część online wydarzenia potrwa od 21 maja do 3 czerwca. Więcej informacji jest dostępnych pod adresem: http://mdag.pl/. (PAP)

autorka: Daria Porycka

dap/ miś/