Rabunkowa eksploatacja Puszczy Kampinoskiej przez Niemców

Puszcza Kampinoska, perła polskiej i mazowieckiej przyrody, niegdyś była świadkiem okrucieństwa i rabunkowej eksploatacji dokonywanej przez niemieckich okupantów w okresie I i II wojny światowej. To nie tylko smutna historia zniszczeń, ale także opowieść o odwadze, determinacji i siły natury, która potrafi się odbudować, mimo wszystko.

W latach 1914-1918, w czasie I wojny światowej, Puszcza Kampinoska stanęła w ogniu działań wojennych. Niemieckie siły okupacyjne nie tylko wyrwały z jej serca około 2324 hektary drzewostanów, ale także zdziesiątkowały najpiękniejsze lasy w okolicach Wilkowa, Janówka i Pociechy. Drewno pozyskane w tych okrutnych warunkach służyło jako surowiec do budowy umocnień oraz infrastruktury wojennej, a także jako cenny materiał opałowy. Aby jeszcze bardziej wykorzystać bogactwa Puszczy, Niemcy wybudowali sieć kolejek leśnych w latach 1915-1918, transportując surowe pnie do przystani w gminie Leoncin, skąd Wisłą były spławiane do Gdańska. Istniały także dwa tartaki, w Zamczysku i Piaskach Królewskich.

Niemiecka okupacja w okresie II wojny światowej przyniosła kolejne, tragiczne straty dla Puszczy Kampinoskiej. Wycinano dalsze 2378 hektarów drzewostanów, a eksploatacja obejmowała różne gatunki drewna. Jednak to drewno sosnowe było najcenniejszym surowcem, ze względu na swoje właściwości użytkowe w celach wojennych i przemysłowych. Szczególnie podatne na wycinkę były sosny, które stanowią główny gatunek lasotwórczy w Puszczy Kampinoskiej i rosną na obszarach wydmowych.

Dyrekcja KPN podała, że "Największe zniszczenia Puszczy Kampinoskiej nastąpiły w XIX i pierwszej połowie XX wieku, kiedy to podczas zaborów, wojen i okupacji pod topór poszło kilka tysięcy hektarów lasu. Wylesione obszary w większości pozostawiono bez odnowienia lasu, co spowodowało wtórne uruchomienie wydm".

Sosna, dzięki swojej wytrzymałości i bogatej żywicy, była używana do produkcji masztów okrętowych. Niektóre z tych starodrzewów, osiągające nawet 200 lat, o wysokości do 30 metrów i ponad półmetrowej pierśnicy, zachowały się do dnia dzisiejszego w obszarach ochrony ścisłej, takich jak "Sieraków" czy "Wilków".

Skutki rabunkowej eksploatacji Puszczy Kampinoskiej przez administrację niemiecką były katastrofalne dla ekosystemu i środowiska naturalnego. Jednak dzięki właściwej ochronie i staraniom Kampinoskiego Parku Narodowego, ta niezwykła kraina przyrody na powierzchni 38 544 hektarów powoli odradza się. W 1956 roku średni wiek drzewostanów wynosił 38 lat, a w 2022 roku już 86 lat. Współcześnie lasy Puszczy Kampinoskiej zajmują ponad 73% powierzchni Parku i są domem dla takich gatunków jak sosna zwyczajna, olsza czarna, brzoza oraz dąb.

Historia Puszczy Kampinoskiej to opowieść o zniszczeniach i odbudowie, o nadziei i sile natury. Dzisiaj, kiedy spacerujemy po tych lasach, możemy podziwiać nie tylko ich piękno, ale także dowód na to, że nawet po najtrudniejszych czasach przyroda potrafi się odradzać. To jest prawdziwe dziedzictwo, które musimy pielęgnować i chronić, by przekazać je przyszłym pokoleniom. Puszcza Kampinoska to nie tylko lasy i drzewa, to część naszej historii, naszej kultury i naszej tożsamości, którą mamy obowiązek zachować dla przyszłych pokoleń.