Prochy powstańców wielkopolskich uroczyście złożono w kolumbarium

Prochy sześciu powstańców wielkopolskich i żon dwóch z nich złożono w piątek w kolumbarium kwatery powstańczej cmentarza Junikowo w Poznaniu. Uroczystość zorganizowano w 105. rocznicę podpisania rozejmu w Trewirze, kończącego Powstanie Wielkopolskie.

Poznański magistrat podał, że podczas ceremonii, której towarzyszyła wojskowa warta honorowa, w kolumbarium złożono prochy: Mariana Bąka, Wincentego Jurdzińskiego, Wawrzyńca Rembikowskiego, Stanisława Ruksa, Władysława Nowackiego oraz jego żony - Teodozji Nowackiej, a także Marcina Weychana oraz jego żony - Bronisławy Weychan.

Pod koniec grudnia szczątki ekshumowano z ośmiu zapomnianych grobów znajdujących się na terenie cmentarza Junikowo, a następnie spopielono je i umieszczono w specjalnie przygotowanych urnach.

Jak podkreślono w komunikacie, na terenach poznańskich cmentarzy komunalnych zinwentaryzowanych jest ponad 3,7 tys. grobów powstańców, z czego większość - około 3 tys. - znajduje się na Junikowie. Przyznano, że spośród tych mogił nawet ponad 100 może być zaniedbana.

"Aby wspólnie ratować pamięć o powstańcach wielkopolskich, których groby na cmentarzach komunalnych pozostawały bez opieki rodziny i skrajnie zaniedbane, miasto zawarło w grudniu 2022 r. porozumienie z poznańskim oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej" - zaznaczono w komunikacie.

Cytowana w informacji wicedyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej Monika Nowotna opisała, że w sierpniu 2022 r. przedstawiciele samorządu i IPN wspólnie wytypowali kilkadziesiąt grobów, w których spoczywali powstańcy, a które pozostawały bez opieki, w tym również bez tabliczek identyfikacyjnych czy bez oznaczeń i nagrobków.

"Niektóre z nich, znajdujące się w bardziej reprezentacyjnych miejscach cmentarza, IPN zdecydował się odnowić na swój koszt. Pozostałe, niemające już opiekuna prawnego, zakwalifikowano do ekshumacji i przeniesienia szczątek do kolumbarium. Pierwsze ekshumacje odbyły się w grudniu 2023 r., rok po podpisaniu porozumienia. Dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Odra-Niemen oraz Cyfrowym Lapidarium Miasta Poznania, które wystąpiły z wnioskiem o dofinansowanie przedsięwzięcia ze środków budżetu państwa, udało się otrzymać rządowe środki. To właśnie dzięki współpracy różnych instytucji i zaangażowaniu strony społecznej ten kierunek ma szansę być kontynuowany" - zaznaczyła Nowotna.

Kolumbarium na cmentarzu junikowskim powstało w latach 2013-2014, by umożliwić urnowe pochówki szczątek powstańców. Przygotowano w nim 80 miejsc.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Za dzień jego zakończenia uznaje się 16 lutego 1919 r., kiedy to Niemcy i państwa ententy podpisały rozejm w Trewirze. Do nowego rozejmu dodano korzystne dla Polski postanowienia dotyczące zakończenia konfliktu polsko-niemieckiego, w szczególności powstania wielkopolskiego. Ostatecznie przynależność Wielkopolski do Rzeczypospolitej potwierdził zawarty 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski.

Od 2021 roku, po decyzji Sejmu, 27 grudnia jest obchodzony Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

red./PAP