Od Bernsteina po Braxtona - festiwal muzyczny w Muzeum POLIN

„Renomowane polskie zespoły – Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie i Opera Wrocławska, młode pokolenie artystów – Siwińska, Karpowicz, Ciepliński, a także goście z zagranicy – zdobywcy Grammy Third Coast Percussion i Mahmed Melame wezmą udział w już szóstej edycji festiwalu muzyki żydowskiej” – poinformowała PAP Olga Gawerska z Biura Prasowego muzeum POLIN.

„Muzyka w swojej najbardziej pierwotnej funkcji łączyła ze sobą ludzi (…) Muzyka była nośnikiem opowieści o tym, co dla danej wspólnoty najważniejsze: o historii, bohaterach, bogach. Wierzę, że choć muzyczna forma od tego czasu mocno się rozwinęła, muzyka wciąż może pełnić te budującą, jednoczącą funkcję. I o tym też jest nasz festiwal. Przede wszystkim to jednak spotkanie z różnorodnością muzyki żydowskiej” – zaznaczył Kajetan Prochyra, kurator Sceny Muzycznej Muzeum POLIN.

W czwartek, 22 lutego, w przeddzień inauguracji Polin Music Festival odbędzie się dodatkowy koncert– publiczność wysłucha koncertu „All the Days Were Purple” w wykonaniu amerykańskiej solistki Elizy Bagg i zespołu kameralnego. Utwór skomponowany przez Alexa Weisera znalazł się w trójce wyróżnionych w finale Nagrody Pulitzera w 2020 roku. To dzieło festiwalowa publiczność będzie mogła usłyszeć jako pierwsza w Polsce.

W piątek, 23 lutego, w dniu oficjalnego otwarcia festiwalu, w audytorium Muzeum POLIN odbędzie się prawykonanie koncertu klarnetowego „Tfiles” (jid. modlitwa).„Modlę się, nie wiem jeszcze do kogo, nie wiem jeszcze dlaczego” – pisze w wierszu „Tfiles” Kadia Mołodowska, poetka i powieściopisarka. Urodzona na terenie dzisiejszej Białorusi, w okresie międzywojennym związana z Warszawą, stała się tu jedną z najaktywniejszych twórczyń kultury jidysz. To właśnie jej „Modlitwa” była inspiracją do zamówienia przez organizatorów festiwalu koncertu klarnetowego. Autorem utworu jest Alex Weiser, kompozytor i badacz kultury jidysz. W roli solisty wystąpi znakomity klarnecista młodego pokolenia – Andrzej Ciepliński. Towarzyszyć mu będzie Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie, którą poprowadzi jej dyrektor artystyczny Michał Klauza.

Tego samego wieczoru do Muzeum POLIN powróci muzyka Avnera Dormana. Tym razem uczestnicy POLIN Music Festivalu, jako pierwsi w Polsce, usłyszą jego „Koncert fortepianowy nr 3”. Solistą w tym utworze będzie amerykański pianista Mackenzie Melemed.

Rodzajem modlitwy będzie także utwór Leonarda Bernsteina „Halil” (hebr. flet) zadedykowany Yadinowi Tannenbaumowi – młodemu fleciście, który walczył w wojnie Jom Kipur i zginął mając zaledwie 19 lat.

„Halil” w zamyśle kompozytorskim jest zmaganiem pomiędzy wojną lub stanem wojennego zagrożenia, a nieodpartą chęcią życia, szukania pocieszenia w sztuce, w miłości i nadziei na pokój. Solistką w polskim prawykonaniu tego utworu będzie laureatka Paszportu Polityki 2020, flecistka Ania Karpowicz.

W sobotę, 24 lutego na scenie Muzeum POLIN pojawi się znakomity kwartet perkusyjny Third Coast Percussion. Zespół ma w swym dorobku nagrodę Grammy - za album z muzyką Steve’a Reicha- oraz 5 nominacji - za album „Between Breaths”.

Podczas POLIN Music Festivalu przedstawi projekt „Metamorphosis”, w którym perkusistom towarzyszy dwójka tancerzy. To opowieść o tym, jak jesteśmy ze sobą połączeni, jak wzajemnie nasza energia przekłada się na partnera: choreografa na tancerza, kompozytora na wykonawcę, wykonawcy na tancerza – artystów na odbiorców. Producentka Jlin nagrała brzmienia instrumentów kwartetu, następnie utkała z nich swoją elektroniczną kompozycję, by w finale przekazać jej odtworzenie akustycznemu Third Coast Percussion. Utwór ten znalazł się w ścisłym finale konkursu o Nagrodę Pulitzera w 2023 – zaznaczono w materiałach przedstawiających program festiwalu. Tego wieczoru publiczność będzie miała okazje wysłuchać metamorfozy inspirowane muzyką Philipa Glassa i Tyondaia Braxtona.

Finałowym wydarzeniem festiwalu, w niedzielę 25 lutego, będzie premiera nowej inscenizacji opery Zbigniewa Rudzińskiego „Manekiny”, opartej na prozie Brunona Schulza. Jest to koprodukcja Muzeum POLIN i Opery Wrocławskiej, gdzie odbyła się prapremiera dzieła – w 1981 roku. „Autor „Manekinów” badał granice między twórcą a stwórcą – w nieożywionej materii szukał elementów życia(…)W obliczu powszechnego wykorzystania sztucznej inteligencji – parafrazując Schulza – być może wkrótce do każdego gestu będziemy mieć innego aktora, inne urządzenie, innego manekina/robota” – przeczytać można w programie wieczoru

Autorką inscenizacji i wizualizacji jest reżyserka, scenografka i fotografka Kamila Siwińska. Na scenie zobaczymy śpiewaków i muzyków Opery Wrocławskiej. W roli Jakuba wystąpi baryton Tomasz Rudnicki. Choreografię opracowała Katarzyna Witek, kostiumy, we współpracy z Kamilą Siwińską, przygotowała Martyna Cierpisz. Całością dyrygować będzie Trajan Muryń.

Na tydzień przed rozpoczęciem i w festiwalową sobotę (17 i 24 lutego) Muzeum POLIN zorganizuje warszawski spacer śladami Kadii Mołodowskiej. Uczestników i uczestniczki wycieczki oprowadzą Studenci Wydziału Historii UW pod opieką dr Moniki Polit (UW) i Katarzyny Jakubowicz (POLIN). Poznamy warszawskie miejsca i wiersze poetki, także w brzmieniu języka jidysz.

Od kilku lat POLIN Music Festival – obok artystów i publiczności – gości także organizacje pozarządowe – zaznaczyła w informacji dla PAP Olga Gawerska. „W ubiegłym roku zebraliśmy wspólnie ponad 26 tysięcy złotych na rzecz Domu Ukraińskiego. Termin festiwalu ponownie łączy się z rocznicą rosyjskiej napaści na Ukrainę. Dlatego Muzeum POLIN zaprosiło do współpracy Fundację Puszke, która pomaga 300 żydowskim rodzinom z Ukrainy mieszkającym w Warszawie i okolicach. Tak fundację, jak i muzeum łączy przekonanie, że fundamentem tożsamości żydowskiej jest tikun olam (hebr. naprawianie świata)”.

Organizatorem Polin Music Festival jest Muzeum POLIN, współorganizatorem Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

Mecenasem Sceny Muzycznej Muzeum POLIN jest Jankilevitsch Foundation Powstanie i prawykonanie utworu „Tfiles” Alex Weisera zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszy Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Inicjatorem POLIN Music Festivalu jest Michael Guttma.

Informacje o całym programie Polin Music Festival znajdują się na stronie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. (PAP)

Anna Bernat