Cykl wykładów historycznych w Muzeum Historii Polski

"Po wielu latach, kiedy Muzeum Historii Polski było przede wszystkim ideą, od września ubiegłego roku stało się miejscem, do którego możemy na co dzień zapraszać zwiedzających" – powiedział PAP Krzysztof Niewiadomski. "W swojej misji muzeum jest miejscem spotkań i rozmowy o historii" – dodał.

Wykłady cyklu "Otwórz się na historię!" towarzyszą przede wszystkim wystawom czasowym. "Służą temu, aby poszerzyć kontekst wystaw, rozwinąć pewne wątki, które na ekspozycjach pojawiają się w sposób skrótowy, inaczej zinterpretować eksponaty" – wyjaśnił kierownik Działu Programowego Wystawy Stałej. Program pierwszej serii wykładów łączy się z czasową wystawą inauguracyjną "Wielkie i małe historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski". Prezentowanych jest na niej ponad 500 eksponatów z kolekcji MHP, a jednocześnie wystawa opowiada o tym, jak muzeum na różne sposoby gromadzi artefakty.

W czwartek, 25 stycznia, dyrektor Ossolineum dr Łukasz Kamiński wystąpieniem "Zrozumieć niepojęte" poświęconym jednemu z najbardziej dramatycznych aktów protestów w epoce PRL-u, czyli samospaleniu Ryszarda Siwca - w ten sposób wystąpił on przeciw inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 roku. Na wystawie czasowej "Wielkie i małe historie" prezentowany jest rękopis testamentu Siwca. Ten właśnie eksponat stanowić będzie punkt wyjścia wykładu dr. Kamińskiego. Wrocławski historyk przedstawi drogę Ryszarda Siwca do wyboru radykalnej formy protestu, inne przypadki samospaleń w bloku wschodnim, a także propozycję interpretacji tych wydarzeń.

Z kolei 22 lutego prof. Agata Roćko z Instytutu Badań Literackich PAN przedstawi wykład "Kontusz i frak" poświęcony współistnieniu w XVIII-wiecznej Rzeczpospolitej mód odnoszących się do wzorców rodzimych i zachodnioeuropejskich. Za modą szły różne modele sposobu życia, kultury oraz aktywności politycznej. Do refleksji nad kulturową historią mody posłużą eksponaty z kolekcji MHP – pasy kontuszowe, męski strój w stylu francuskim oraz suknia w stylu angielskim.

29 lutego wykład pt. "Czy można się rozsiąść wygodnie w niepodległości? Pytania o poduszkę z Orłem" wygłosi prof. Andrzej Nowak. Punktem wyjścia w rozważaniach historyka będzie eksponat związanym z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 roku – poduszka z narodowym orłem uszytą z materiału pochodzącego ze sztandaru Rady Regencyjnej. Będzie to ostatni wykład związany z wystawą "Wielkie i małe historie".

Wiosną MHP zaprosi z kolei na wykłady związane z drugą wystawą czasową zatytułowaną "Potęga opowieści", która będzie dostępna dla zwiedzających od pierwszej połowy maja. "Ta ekspozycja będzie poświęcona różnym sposobom opowiadania o historii, jej poszczególne moduły będą dotyczyły tworzenia narracji historycznej. Zwiedzający poznają rolę w tym zakresie m.in. kroniki średniowiecznej, powieści historycznej czy filmu" – powiedział Krzysztof Niewiadomski.

Część wykładów przygotowanych przez MHP będzie także związana z przypadającymi w 2024 roku rocznicami – 35. wyborów 4 czerwca 1989 r. oraz 80. wybuchu Powstania Warszawskiego. Zaplanowano także wykłady specjalne, m.in. wystąpienie prof. Richarda Butterwicka-Pawlikowskiego porównującego ustrój Dawnej Rzeczpospolitej z nowożytnym ustrojem angielskim.

Gmach MHP składa się z sześciu poziomów – dwóch podziemnych oraz czterech naziemnych – a jego powierzchnia wynosi 44 tys. m kw. Główne wejście do Muzeum Historii Polski zostało usytuowane od strony placu Gwardii. Wygląd tej przestrzeni nie jest jednak przypadkowy. Układ budynków oraz placu został tak zaplanowany przez architektów, aby odzwierciedlał układ koszar Gwardii Koronnej z końca XVIII wieku. W tym miejscu za czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego stało kilka pawilonów, a po bokach plac flankowany był kolejnymi pawilonami.

W przyszłości sercem MHP będzie wystawa stała, do której z holu prowadzi reprezentacyjna klatka schodowa. Wystawa stała będzie udostępniona zwiedzającym w 2026 r. Opowie o ponadtysiącletniej historii polskiego narodu oraz państwa. Narracja rozpoczyna się w drugiej połowie X, a kończy na pierwszych dekadach XXI wieku. Wystawa ma układ chronologiczno-tematyczny, a historia Polski zostanie w niej opowiedziana za pomocą sześciu galerii. W pierwszej zwiedzający poznają dzieje Piastów i Jagiellonów. Później nastąpi opowieść o dawnej RP, która zakończy się na rozbiorach. Trzecia galeria będzie dotyczyć historii Polski pod zaborami, do 1914 r. Czwarta zostanie poświęcona I wojnie światowej oraz II RP. Najmniejsza pod względem metrażu – choć najbardziej gęsta od wydarzeń – będzie galeria poświęcona II wojnie. Z kolei szósta galeria przedstawi losów Polaków w epoce komunizmu. Będzie też siódma przestrzeń, stanowiąca rolę swoistego aneksu do historii. Ta część, nazwana "Historią niedokończoną", opowie o Polsce po 1990 roku.

Wystawę stałą będą tworzyć ponad trzy tysiące eksponatów, w tym kilka eksponatów wielkogabarytowych: pień tzw. dębu czarnego, lokomobila, transporter opancerzony SKOT, a także fragmenty pomnika Dzierżyńskiego, którego demontaż w 1989 r. był jednym z symboli upadku komunizmu w naszym kraju. Przestrzeń wystawy stałej będzie liczyć 7,3 tys. m kw.

Gmach MHP jest wielofunkcyjny. Oprócz przestrzeni wystawienniczych, konserwatorskich oraz magazynów w nowym gmachu MHP znajdą się sale dydaktyczne i warsztatowe, a także czytelnia i biblioteka oraz biura muzeum. W gmachu muzeum znajdzie się również audytorium, mogące pomieścić blisko 580 widzów – tam będą się odbywały m.in. występy Sinfonii Iuventus, dla której sala muzealna będzie główną salą koncertową. Oprócz audytorium budynek jest również wyposażony w salę kinowo-teatralną mogącą pomieścić blisko 140 osób. Łącznie z kilkoma mniejszymi pomieszczeniami tworzą one atrakcyjne centrum konferencyjne.(PAP)

Autorka: Anna Kruszyńska