Nowy podatek unijny od ogrzewania. Kiedy?

1 stycznia 2027 roku ma wejść w życie zatwierdzona niedawno w Unii Europejskiej druga, rozszerzona wersja systemu ETS - unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2. Jest to jedno z kluczowych narzędzi europejskiej polityki klimatycznej, zapewniającego znaczną część niezbędnych środków. ETS 2 obejmie sektory budownictwa i transportu, w tym także budynki mieszkalne i pojazdy prywatne. Właściciele nieruchomości ogrzewanych gazem, węglem, ekogroszkiem czy olejem opałowym odczują wzrost kosztów. Podobne skutki dotkną również kierowców tankujących na stacjach benzynowych, gdzie nowa opłata zostanie doliczona do ceny paliwa.

Choć rozszerzenie systemu ETS było dyskutowane w Parlamencie Europejskim już w 2021 roku, odpowiednie regulacje znalazły się w dyrektywie PE i Rady (UE) 2023/959 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE. System ETS funkcjonuje na terenie UE od 2005 roku i jest częścią pakietu Fit for 55, którego celem jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej o 55 proc. do 2030 roku. Fit for 55 jest z kolei częścią Europejskiego Zielonego Ładu, którego wprowadzanie rozpoczęło się w 2019.

Średniej wielkości gospodarstwo domowe emituje około 6 ton CO2 rocznie. Obecnie mówi się o koszcie około 45 euro za tonę, co przy aktualnym kursie przelicza się na około 1170 zł. Eksperci prognozują, że do 2030 roku ta kwota wzrośnie do około 1600 zł, jednak są to jedynie szacunki, a konkretne kwoty nie są jeszcze znane. Dokładniejsze informacje będą dostępne po lipcu 2026 roku, kiedy to spodziewane jest zawiadomienie Komisji Europejskiej dotyczące ETS 2 wraz z ostatecznym terminem wejścia w życie tych przepisów. Zgodnie z informacjami zawartymi na portalu farmer.pl, dyrektywa zawiera możliwość opóźnienia wprowadzenia ETS 2 o rok, do 1 stycznia 2028, jeśli ceny energii w UE pozostaną na wysokim poziomie.

Według danych z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków z marca 2023 roku, 3,2 mln gospodarstw domowych w Polsce korzysta z ogrzewania gazem, a 4,6 mln z węgla. To właśnie właściciele tych nieruchomości staną przed największym obciążeniem kosztami wynikającymi z nowych regulacji. Jednym z możliwych środków na uniknięcie przewidywanej, choć jeszcze odległej, podwyżki jest przeprowadzenie termomodernizacji domu lub budynku, co jednak wymaga znacznych nakładów i nie zależy od indywidualnego mieszkańca.

Wzrost cen energii pochodzącej z paliw kopalnych ma być dodatkową motywacją do skorzystania z programów, takich jak "Czyste Powietrze". Dodatkowe środki na ten cel zostały również uwzględnione w Krajowym Planie Odbudowy. W ramach tego planu przeznaczono 3,1 mld euro na termomodernizację jednorodzinnych domów mieszkalnych, a dla budynków wielorodzinnych przewidziano odrębną pulę środków.