Nietypowy wpis do rejestru zabytków. To cztery powozy z prywatnej kolekcji

Prof. Jakub Lewicki wpisał do rejestru pojazd konny typu "Kalesza", który powstał około 1880 roku. Jest to lekki, spacerowy i reprezentacyjny powóz czterokołowy. Zmieszczą się w nim cztery osoby. Wyposażony jest w składaną budę, wysoki kozioł, a z tyłu w ławkę dla lokajów. Do I wojny światowej używany jako pojazd etykietalny, obecnie spotykany na dworach arystokratycznych. Wpisany do rejestru pojazd wyprodukowała firma Hutton&Sons, należąca do czołowych producentów pojazdów konnych na Wyspach Brytyjskich, dostarczająca wyroby także na angielski dwór królewski. W XX wieku firma stała się pionierem motoryzacji w Irlandii.

Kolejnym wpisanym pojazdem konnym jest powóz typu "Milord". Był przeznaczony do niedalekich podróży, używany w zaprzęgu parokonnym lub czterokonnym. Liczne odmiany milorda przyjęły się jako dorożki. "Wpisany do rejestru Milord jest obiektem unikalnym, jedynym zachowanym w polskich zbiorach pojazdem wyprodukowanym przez firmę Jana Stopczyka, działającą w latach 1850-1890 w Warszawie, przy ul. Elektoralnej 7. Stopczyk był podstarszym cechu warszawskich siodlarzy, a jego firma pod względem produkcji zajmowała trzecie miejsce wśród licznych zakładów powozowych działających w Warszawie w XIX wieku" - wyjaśnił konserwator.

Prof. Lewicki zaznaczył, że kolejny wpisany powóz to pojazd "Faeton" z wytwórni Jana Korby z Zamościa, datowany na początek XX. "Posiada znaczne walory historyczne oraz naukowe. Nawiązuje do pojazdów cesarskiego Wiednia. Związany jest też z polską tradycją ziemiańską. Wykonany dla Ordynacji Zamojskiej jest przykładem pojazdu używanego w polskich dworach. O wartości pojazdu stanowi tez jego kompletność i oryginalność części. Pojazd jest zachowanym świadectwem rozwoju pojazdów konnych powstałych w początku XX w." - wyjaśnił konserwator.

Czwartym wpisanym do rejestru jest pojazd konny typu Brek Wagonet z wytwórni H. Wolter Wagen Fabrik Kolberg. Używany był w majątkach ziemskich jako pojazd sportowy, myśliwski lub piknikowy. "Pojazd jest charakterystyczny dla węgierskiego stylu powożenia stał się bardzo popularny w granicach monarchii austro-węgierskiej. Spotykany również na polskich dworach związany jest z tradycją ziemiańską. O wartości pojazdu stanowi też jego kompletność oraz oryginalność elementów, jest świadectwem rozwoju techniki wagonetek - pojazdów konnych" - przekazał konserwator.

Wszystkie powozy pochodzą z prywatnej kolekcji spod Płocka. (PAP)

Autorka: Marta Stańczyk